Dil Nedir?
Dil veya lisan, insanlar arasında anlaşmayı ve iletişimi sağlayan doğal bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, çok boyutlu kavramlar bütünü; temeli tarihin bilinmeyen dönemlerinde atılmış bir gizli anlaşmalar düzeni, seslerden örülmüş toplumsal bir kurum ve yapıdır.(1)
Dil ailesi…
Dil ailesi, birbiriyle aynı kökten gelen ve sosyal açıdan akraba dil topluluğuna verilen ad. Aynı dil ailesine mensup dillerin, ortak bir proto dilden türediği kabul edilir. 'a Ethnologue’e göre dünyada 7.000'i aşkın yaşayan dili kapsayan 142 farklı dil ailesi bulunmaktadır. (2)
Dil aileleri, bir filogenetik ağaç şeması olarak gösterildikleri için kendilerine dil ağacı da denir. Bu sebeple alt bölümlerine de dil kolları denir. Bazı diller bulundukları aile içindeki bir alt grubun tek temsilcisi olarak soyutlanmış (izole) olabilirler. Örneğin Yunanca, Hint-Avrupa dil ailesi içerisinde soyutlanmış bir dildir. Bazı dillerin ise bilinen hiçbir yaşayan akrabası bulunmamaktadır ve bu yüzden bütün dünya dilleri içinde soyutlanmışlardır. Örneğin bir izole dil olan Baskça, çağdaşı diğer dillerden tamamen soyutlanmıştır.
Çoğu dilin yazılı tarihi çok kısa olduğu için, çok az dilin kesin kökeni bilinmektedir. Dil ailelerinin belirlenmesi, karşılaştırmalı dil biliminin ele aldığı bir konudur. (3)
Dilbilim nedir?
Dilbilim, dil bilimi, linguistik ya da lisaniyat, dilleri dilbilgisi, söz dizimi(sentaks), ses bilgisi(fonetik), ses bilimi(fonoloji), biçimbilim(morfoloji) ve edimbilim(pragmatik) gibi çeşitli yönlerden yapısal, anlamsal ve bildirişimin çıkış bağlamını temel alarak sözlerin gönderimlerini ve iletişimde dilin yaptırım gücünü inceleyen bilim dalıdır. (4)
Görüldüğü üzere, dilbilim, dilin yaptırım gücünü inceleyen ve dile ait birçok bilimsel disiplinden yararlanmaktadır.
O halde; dilbilim, “fonetik, ses bilimi, morfoloji ve edimbilim yani “pragmatik” unsurundan yola çıkarak dile ait yaptırım gücünü incelemeyi kendine görev olarak ayırmıştır.” denilebilir.
Dilbilimin, dilin yaptırım gücünü incelerken yararlandığı alt bilimsel kollar aşağıda gösterilmiştir.
Bunlar; Fonetik, Ses bilimi, Morfoloji ve Edimbilim’(pragmatik) den ibarettir.
Modern bilim pek kabul etmese de, gerek bize kadar gelen dini anlatılar, tarih boyunca yapılan ana dil gruplarının her biri Hz. Nuh(as)’un oğullarından, onların soyundan gelen insanlar aracılığıyla yaşanılan bölgede oluşan dil grupları olduğun şüphe götürmez. arkeolojik türü kazılar, bizzat dil üzerine yapılan çalışmalar gösteriyor.
Tabii ki de bu arada Hz. Nuh ve ondan sonraki dönemlerden önce Hz. Âdem döneminde mutlaka bir dil kullanılmış olup, onun mahiyetini ise biz bilmiyoruz.
Buna en bilinen bir örnek, Sami dil grubunun, Hz. Nuh’un oğullarından olan Sam’a nispet edildiği öteden beri anlatıla gelen din temalı ifadelerden anlaşılmaktadır.
Daha sonra Nuh’un(as) oğulların bir blok olarak başka coğrafyalara göz etmesine ve orada oluşan kültüre ve dolayısıyla yaşama uygun olarak birçok dil grubu oluşmuştur.
İbranice ve Arapça Sami dil grubu içerisinde sayılır. Aralarında belirgin farklar var olduğu halde, köken itibarıyla birçok kelimede aynı dil grubuna dahil oldukları çok rahatlıkla söylenebilir.
Örnek; İbranice “"Tanrı duydu” anlamında Yismael(שְׁמָעֵאל) kelimesi Yisma, yani; "duymak" veya "işitmek" anlamındadır. El ise "Tanrı" veya "Yaratan" anlamındadır.
İbranicede “Tanrı duydu” anlamında olan Yismael kelimesi, aynı dil gurubunu bir üyesi olan Arapçada “İsmail” olarak yer almış bulunmakta olup "Allah işitti" anlamına gelmektedir. (5)
Arapça ""smie Allah kelimesi de “tanrı(Allah) duydu” anlamında olup birçok dil kuralı açısından birbirine çok benziyor.
Ondan dolayı Araplar, “duyduk” anlamında “semi’na” kelimesini kullanırlar.
Daha birçok örnek verilebilir.
Bunun yanında, Asurca, Süryanice, Habeşçe ve Mezopotamya’da geçmişte kullanılan, ama günümüzde adı, sanı kalmamış birçok dilinde bu dil grubuna dahil olduğu bilinmektedir.. Ör. Aramice vb.
Aynen, örneğin, İngilizcenin, Almancanın, İran dilleriyle akraba olup Hind Avrupa dil grubuna dahil olduğu; ya da Türkçenin Çince, Japonca ve Korece ile birlikte Ural - Altay dil grubuna bağlı olduğu gibi…
Dünyada birçok dil ve lehçeler olmakla birlikte, dil grupları yukarıdaki örneklerde de vurgulandığı üzere birkaç tanedir.
Dipnotlar:
1) https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil
2) https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil_ailesi
3) https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil_ailesi
4) https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil_ailesi
5) İsmail ismi, İslami ve dini bağlamda önemli bir yere sahiptir ve sabır, dua, inanç kavramlarını çağrıştırır. İsmail ismi, taşıyıcısına doğal bir manevi derinlik, sabır ve inanç kazandıran anlamlar içerir.
