Nisan 2023'ten bu yana Sudan'ı kasıp kavuran iktidar mücadelesi, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında kanlı bir çatışmaya dönüştü. Her iki taraf da birbirini yabancı güçlerden destek almakla suçlarken, Birleşmiş Milletler'in "her türlü dış müdahaleden kaçınma" çağrıları yankısız kalıyor.
İç cephede kimler savaşıyor?
Sudan'ın fiili lideri General Abdulfettah Burhan, ülkenin silahlı kuvvetlerinin başkomutanı olarak ordunun başında yer alıyor. Diğer tarafta ise Muhammed Hamdan "Hemedti" Dagalo, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (RSF) komutanı olarak onunla karşı karşıya.
Ekim 2021'de Burhan ve o zamanki yardımcısı Hemedti, birlikte geçici hükümete karşı bir darbe gerçekleştirmişti. Ancak bu ittifak kısa süreli oldu ve aralarındaki gerilim hızla tırmandı. Nisan 2023 ortalarında patlak veren kanlı çatışmalar, on binlerce insanın ölümüne, yaklaşık 12 milyon insanın yerinden edilmesine ve derin bir insani krize yol açtı.
Bölgedeki aktörler kim?
Mısır
Sudan'ın kuzey komşusu ve Sudan ordusunun başlıca destekçisi olarak Burhan'ı ülkenin meşru lideri kabul ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri, Mısır'ı Burhan'ın güçlerine doğrudan askeri destek sağlamakla suçlarken, Kahire bu iddiaları reddediyor.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)
Sudan ordusu, BAE'yi Hızlı Destek Kuvvetleri'ni silah ve savaşçılarla desteklemekle suçluyor. Orduya bağlı hükümet, özellikle insansız hava araçları (İHA) sağlama iddiaları üzerine Mayıs ayında BAE ile diplomatik ilişkilerini kesti. Abu Dabi ise BM raporları ve soruşturmalardaki kanıtlara rağmen tüm müdahale iddialarını reddediyor.
Libya
Haziran ayında Sudan ordusu, Doğu Libya'daki Halife Hafter'e sadık güçleri, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin başarılı saldırısını desteklemekle suçladı. Hafter, BAE adına Hızlı Destek Kuvvetleri'ne silah ve yakıt sağlamakla sıkça anılıyor.
Çad
Sudan ordusu, Başkan Mahamat Idriss Déby Itno rejimini, Abu Dabi adına Hızlı Destek Kuvvetleri için önemli bir tedarik hattı olarak işlev görmekle suçluyor.
Türkiye
BAE'nin önemli bir rakibi olarak Türkiye, savaşın başından beri Sudan ordusuna desteğini dile getirdi. Çeşitli medya kaynaklarına göre, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin mevzilerine saldırılarda kullanılan insansız hava araçları sağladı.
İran
Hartum ve Tahran, Ekim 2023'te diplomatik ilişkilerini yeniden kurdu. O tarihten bu yana Hızlı Destek Kuvvetleri, İran'ı Sudan ordusuna İHA sağlamakla suçluyor.
Rusya
Beşir yönetimi döneminde Sudan, askeri olarak Rusya'ya bağımlıydı. Her iki ülke de son dönemde bir dizi ikili askeri ve ekonomik işbirliği anlaşması imzaladı.
Kenya
Haziran ayında orduya bağlı hükümet, Hartum'daki Hızlı Destek Kuvvetleri'nin depolarında "Kenya yapımı" etiketli silah ve mühimmat bulduğunu açıkladı. Kenya, Şubat ayında Hızlı Destek Kuvvetleri'nin siyasi kanadının kurulduğu toplantıya ev sahipliği yapmıştı.
Sudan'daki bu karmaşık savaş, sadece iç bir çatışma olmaktan çıkarak, bölgesel ve küresel güçlerin müdahil olduğu geniş bir vekalet savaşına dönüşmüş durumda.
Bu durum, ülkedeki insani krizin daha da derinleşmesine ve çözüm bulmanın giderek zorlaşmasına neden oluyor.
Kaynak: rudaw.net
