Irak ve Kürdistan Bölgesi, 9 Kasım Pazar (özel oylama) ve 11 Kasım Salı 2025 (genel oylama) tarihlerinde yapılacak kritik parlamento seçimleri haftasına girdi. Seçimlerin yaklaşmasıyla birlikte kampanyalar yoğunlaşırken, liste başkanları ile ittifakların açıklamaları da giderek sertleşiyor.
Nuri el-Maliki'nin "Irak'ın üç devlete bölünmesi projesi"nden bahsetmesi, Hamis Hançer'in Musul'dan "silahlı grupların çıkarılması" talebi ve Sadr Hareketi'nin seçimleri boykot etme ısrarı, siyasi atmosferin gerginliğini artırıyor.
Parti liderleri ve yetkililerinin bu açıklamaları arasında, gelecek hafta halkın kullanacağı oylar, tarafların siyasi değerini ve ağırlığını yeniden belirleyecek.
Nuri el-Maliki: Irak'ın üç devlete bölünmesi projesi
Irak, birçok kez Başbakan ve Dışişleri Bakanı aracılığıyla bölgedeki olaylardan ve mevcut karmaşadan uzak olduğuna işaret etmiş olsa da, Iraklı liderler açıklamalarında bölgedeki durumu Irak'ın karşısında bir zorluk olarak sunmaya devam ediyor.
Hukuk Devleti İttifakı Başkanı ve eski Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, Bağdat'taki bir aşiret divanında Irak'ın durumuna değinerek şunları söyledi:
"Bir dizi ülkenin karıştığı savaşta Irak da hedef alındı, ancak Irak halkının güvenine inanıyorum, bunun üstesinden gelecekler."
Kanun Devleti İttifakı, bu seçimlerde Şii ana ittifaklarından biri olarak öne çıkıyor.
Bağdat ve diğer bazı illerde yeterince sandalye toplayarak Irak'ın gelecek Başbakanını belirleme konusunda birinci söz sahibi olmaya çalışıyor; ancak birçok başka liste de bu ittifakla kıyasıya rekabet ediyor.
Şiilerin Başbakan'ı belirlerken, dış ve iç politika haritasını da çizmesi gerekiyor. Dış ilişkilerdeki ana görevlerinden biri Amerika ile olan ilişkiler, ardından bölgedeki diğer ülkelerle olan ilişkiler geliyor.
Nuri el-Maliki, Heşdi Şabi yasasından bahsederek, bunu Irak'ın karşılaştığı zorluklara bir örnek olarak gösterdi.
Maliki şöyle devam etti:
"Irak'ın dışarıdan hükümetlerinin tasarlandığı, bakanlarının belirlendiği ve yasalarının da dışarıdan belirlendiği bir durumda kalmasını kabul edebilir miyiz? Bir yasa çıkarmak istedik, bütün ülkeler buna karşı çıktı, 'bunu yaparsanız cezalandırılacaksınız' diye tehdit ettiler, bize 'Irak'a siz değil, Irak karar verir' dediler. Irak'ın Heşdi Şabi yasası hakkında Irak karar verir, ancak ne yazık ki temsilcilerimiz bu konuda sorumluluk seviyesinde olmadılar."
Kanun Devleti İttifakı Başkanı sözlerine şöyle sürdürdü:
"Irak'ın bütünlüğü tehdit altında. Sizler Irak'ın bütünlüğünü koruyan kahramanlar olduğunuzda, Irak için üç devlet projesi masada, bölünmeye yakın. Kuzey Kürtlere, Güney Şiilere, Batı ve orta da Sünnilere. Ancak şimdiye kadar Şii, Sünni, Kürt onurlu insanlar bunu reddediyor ve Irak'ın bir devlet olması gerektiğini söylüyorlar."
Maliki, böyle bir bölünmeyi talep eden veya Irak'ı tehdit eden herhangi bir tarafın ya da devletin adını vermedi.
Heşdi Şabi yasa tasarısı, Irak Parlamentosu'nun beşinci döneminde onaylanmamış ve 28 Ağustos 2025'te parlamentodan geri çekilmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı ve bazı Kongre üyeleri, bu yasa tasarısının onaylanmasına karşı uyarıda bulunmuş ve bunu "Irak'ı geriye götürme" olarak nitelendirmişti.
12 Ağustos 2025 Salı günü, ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tammy Bruce, bir basın toplantısında Rûdaw Washington temsilcisine, "İkili güvenlik ortaklığımızın amaçlarıyla uyumlu olmayan ve Irak'ın mevcut güvenlik kurumlarını güçlendirmenin aksine olan herhangi bir yasa tasarısına karşıyız" açıklamasını yapmıştı.
Gelecek hükümetin ve parlamentonun yasa tasarısını müzakere masasına geri getirip getirmeyeceği belirsizliğini korurken, Amerika'nın bu yasa tasarısının Irak Parlamentosu'nda onaylanmasına karşı olduğu açıkça biliniyor.
'Silahlı gruplar için son seçim' ve Hamis Hançer'in tehdidi
Rûdaw'ın takibine göre, Şii listeler bu seçimlerde daha geniş ve daha fazla adayla sandalye kazanma yarışına giriyor. Yaklaşık 20 parti ve siyasi listeleri bulunuyor ve bunlar silahlı grupları temsil ediyorlar. Toplam yaklaşık iki bin adayları var ki bu, Irak Parlamentosu adaylarının toplamının dörtte birini oluşturuyor.
Pazar günü Kataib Hizbullah, gelecek parlamentoda temsil edileceklerinden bir tür kesinlikle bahsetti ve Sünnilerin payı olan parlamento başkanlığı seçimine değinerek, dolaylı olarak Halbusi'ye cevap verdi ve "Aynı kişi tekrar parlamento başkanı olmayacak" dedi.
Halbusi daha önce Takaddum kampanyasında, parlamentoya geri döneceğine işaret etmiş ve uzaklaştırılanların "Meclisin öbür ucunda benim iznimle kısık sesle konuşmaları gerekecek, ben de onları eski hacimlerine geri getireceğim" ifadelerini kullanmıştı.
