Kkır’ın konuğu oldu. Dengbejlik geleneğinden modern müziğe, sürgün yaşamından Türkiye’deki kültürel baskılara uzanan söyleşide Torun, Kürt müziğinin tarihsel rolünü ve güncel sorunlarını samimiyetle anlattı.
Dengbejlik Kürt müziğinin mihenk taşı mı?
Kürt müziğinin tarihsel omurgasını dengbejlik olarak tanımlayan Torun, “Ben dengbej olduğumu iddia etmiyorum ama onun içinde büyüdüm. Dengbejlik, Kürt müziğinin en sağlam taşıdır” dedi. Çocukluğunun bu gelenekle şekillendiğini anlatan sanatçı, “Sabahlara kadar süren divanlarda, babamın dizinde dinleyerek büyüdüm. Bazen uykusuz kalırdım, amcalar uyarırdı ama babam ‘O alıyor, bir gün o da satar’ derdi” ifadelerini kullandı.
Dünden bugüne Kürt müziği: “76’da müzik yaptım diye cezaevine girdim”
Kürtçe müzik nedeniyle yaşadığı baskıları da anlatan Brader, “1976’da, 18 yaşımdayken müzik yaptığım için cezaevine girdim. O zaman anladım, doğru bir şey yapıyorum. Ceza benim yolumu çizdi. İyi ki öyle oldu” dedi. Sanatını bir savunma hattı olarak gördüğünü belirten Torun, Kürt müziğinin sadece kültürel bir üretim değil, aynı zamanda bir direniş olduğunu vurguladı.
Çözüm süreci sonrası “sessiz bir iptal”
Ruşen Çakır’ın çözüm süreciyle gelen bazı kazanımların sürdürülememesiyle ilgili sorusunu yanıtlayan Torun, “Adımlar atıldı ama desteklenmedi. Kürsü açtılar ama öğretmen atamadılar. Aileler korktu, sistem o korkuyu başarıya çevirdi” dedi. Seçmeli Kürtçe derslerin sembolik kaldığını belirtti ve “Kadim bir dili birkaç saatlik derse sığdıramayız” diye konuştu.
Sürgün: Zorunlu bir tercih
Brader, yıllardır yaşadığı Hollanda’daki hayatını da anlattı. “Müziğini yapamıyorsan, dilini konuşamıyorsan bu bir sürgündür” diyen sanatçı, sanatçıların sürgünle ayakta kaldığını söyledi, “Ya asimilasyonu kabul edeceksin ya şiddete başvuracaksın ya da sürgüne gideceksin. Şiddet çözüm değilse, geriye sürgün kalıyor” dedi.
Dünden bugüne Kürt müziği: “Müzik siyasetin üstündedir”
Sanatın ideolojilere bağlı olmaması gerektiğini vurgulayan Torun, “Müzik bir dinin, ideolojinin güdümüne giremez. O zaman üretim tıkanır. Müzik siyaset üstüdür. Herkes bizi dinliyor çünkü kulağa hoş geliyor” dedi.
Kaynak: medyascope.tv
