İran Meclisi, ABD ve İsrail saldırılarının ardından dünya petrol sevkiyatının dörtte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdi.
İran Meclisi, dünya enerji ticaretinin can damarlarından Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdi. Dünya petrolünün dörtte birinin ve doğalgazının beşte birinin geçtiği kritik boğazın kapatılması kararı, küresel enerji piyasalarında endişe yarattı.
Hürmüz Boğazı nerede, coğrafi önemi ne?
Boğaz, Basra Körfezi ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan ve İran’la Umman’ı ayıran kritik bir geçit.
Boğaz, dünya enerji ticaretinin kalbinde yer alıyor.
Boğazın en dar noktası yalnızca 33 kilometre; gemi trafiği için ayrılan her iki yön ise sadece 3’er kilometre genişliğinde. Bu dar yapı, boğazı olası bir çatışmada son derece savunmasız ve stratejik kılıyor.
Neden bu kadar önemli?
ABD Enerji Bilgi Dairesi’ne göre Hürmüz Boğazı, “dünyanın en önemli petrol geçiş noktası.”
Küresel petrol tüketiminin yaklaşık yüzde 20’si, yani günde 20 milyon varile yakın petrol bu boğazdan geçiyor.
Suudi Arabistan, İran, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi büyük üreticilerin ihracat rotası Hürmüz üzerinden işliyor. Katar’ın sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatının da neredeyse tamamı yine bu boğazdan geçiyor. Alternatif bir deniz rotası bulunmaması, bu hattı daha da kritik hâle getiriyor.
Kapatılırsa ne olur?
İran Devrim Muhafızları Komutanı ve Parlamento Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi Orgeneral Esmail Kowsari’nin açıklamaları, Tahran’ın boğazı kapatmayı ciddi şekilde düşündüğünü gösteriyor.
Eğer bu gerçekleşirse, küresel petrol arzı ciddi şekilde sekteye uğrayabilir. JP Morgan’ın Haziran 2025 tarihli değerlendirmesine göre, boğazın kapanması durumunda petrol fiyatları varil başına 120-130 dolar aralığına fırlayabilir.
Bu durum, enerji ithalatına bağımlı Avrupa ülkeleri başta olmak üzere küresel çapta enflasyonu körükleyebilir. Nakliye rotalarının aksamaya uğraması ise hammadde, tarım ve tüketim ürünlerinde zincirleme krizler yaratabilir.
