İki yıl önce Hamas, İsrail’e saldırmak için planlarını son hâline getiriyordu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Filistinlilerin sadece yönetilmesi gereken bir sorun olduğunu düşünüyordu. Asıl tehditin İran olduğunda ısrar ediyordu.
Netanyahu’nun Hamas’a yönelik söylemleri sertliğini koruyordu, ancak aynı zamanda Katar’ın Gazze’ye para göndermesine de izin vermişti. Bu durum, Netanyahu’nun dış politika önceliklerine – İran’la yüzleşmek ve Suudi Arabistan’la ilişkileri normalleştirmenin bir yolunu bulmak – odaklanmasına olanak sağladı.
Washington’da, dönemin ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi, Suudilerle İsrailliler arasında bir anlaşmaya çok yaklaştıklarına inanıyordu.
Tüm bunlar birer yanılsamaydı
Netanyahu, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın bu kadar ölümcül bir saldırı gerçekleştirmesine olanak tanıyan hataları hakkında kendisi, ordu ve güvenlik şefleriyle ilgili bir soruşturma başlatmayı reddetti.
Yahudiler ve Araplar arasında Ürdün Nehri ile Akdeniz arasındaki topraklar üzerindeki yüzyıllık çatışma çözülmemişti, için için kaynıyordu ve patlamak üzereydi. Bu savaş da 1948 ve 1967 gibi tarihsel dönüm noktaları kadar önemli bir noktaya evriliyor.
7 Ekim’den bu yana Orta Doğu köklü bir şekilde değişti ve savaşın başlamasından bu yana neredeyse iki yıl geçti. Gazze’deki çatışma şimdi başka bir dönüm noktasında.
Bu savaş gazeteciler için raporlaması zor bir savaş oldu.
7 Ekim’de Hamas’ın saldırısıyla gazeteciler hazırlıksız yakalandı. O günden beri İsrail, uluslararası gazetecilerin Gazze’ye girip serbestçe haber yapmalarını yasakladı. Gazze’deki Filistinli gazeteciler büyük cesaret gösterdi ve neredeyse 200’ü görev yaparken öldü.
Ancak bazı temel gerçekler net
Hamas, 7 Ekim’de başlattığı saldırılarda 1.200 kişiyi –çoğunlukla İsrailli sivilleri– öldürerek bir dizi savaş suçu işledi. Hamas ayrıca 251 kişiyi rehin aldı, bunların yaklaşık 20’sinin hâlâ Gazze’de hayatta olduğu düşünülüyor.
Öte yandan, İsrail’in de bu süreçte bir dizi savaş suçu işlediğine dair açık kanıtlar mevcut.
İsrail’in suç listesinde Gazze’deki sivillerin aç bırakılması, askeri operasyonlar sırasında sivillerin korunmaması (bu operasyonlarda on binlerce masum insan öldü) ve tüm şehirlerin orantısız bir şekilde yıkılması yer alıyor.
Netanyahu ve eski savunma bakanı hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından savaş suçları nedeniyle tutuklama kararı çıkarıldı. İkisi de masum olduklarını iddia ediyor.
İsrail ayrıca Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) yürütülen ve Filistinlilere karşı soykırım yaptığı yönündeki dava sürecini de kınadı. İsrail bu suçlamaları reddediyor ve bunları antisemitik “kan iftiraları” olarak nitelendiriyor.
İsrail dostlarını kaybediyor
7 Ekim Hamas saldırılarından sonra İsrail’in etrafında toplanan müttefikler, Gazze’deki davranışları karşısında sabırlarını yitirmiş durumda.
İsrail’in en önemli müttefiki olan Donald Trump’ın bile, Netanyahu’nun Şam’ı bombalaması emrini vermesiyle (Trump’ın tanıdığı ve teşvik ettiği yeni Suriye rejimine saldırı) sürprize uğrayıp sabrını kaybettiği bildiriliyor.
Diğer Batılı müttefikler ise çok daha önce sabrını yitirmişti
21 Temmuz’da, Birleşik Krallık, Avrupa Birliği’nin büyük bölümü, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya dışişleri bakanları tarafından imzalanan ortak bir açıklama, İsrail’in eylemlerini kınadı. Açıklama, Gazze’deki sivillerin acılarını ve İsrail’in BM ve büyük yardım kuruluşlarının yerine getirdiği, başarısız ve ölümcül yardım dağıtım sistemi olan GHF’ye (Gazze İnsani Vakfı) karşı eleştirileri içeriyordu.
Açıklamada şöyle denildi:
“Gazze’deki sivillerin çektiği acılar yeni bir derinliğe ulaştı.
İsrail hükümetinin yardım dağıtım modeli tehlikelidir, istikrarsızlığı körüklüyor ve Gazelilerin insan onurunu elinden alıyor. Yardımın damla damla verilmesini ve en temel ihtiyaçları olan su ve yiyeceği elde etmeye çalışan sivillerin, çocuklar da dahil, insanlık dışı şekilde öldürülmesini kınıyoruz. Yardım almaya çalışırken öldürülen Filistinlilerin sayısının 800’ü aştığı korkunç bir gerçektir. İsrail hükümetinin sivillere temel insani yardımı reddetmesi kabul edilemez. İsrail uluslararası insancıl hukuka uymalıdır.”
İsrail ordusu Pazartesi günü Deir al-Balah’a bir kara saldırısı başlattı. Bu da yeni bir göç dalgasını tetikledi.
Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy de, ortak açıklamanın ardından Westminster’da benzer ifadeler kullandı.
Ancak bu, daha güçlü adımlar görmek isteyen İşçi Partisi milletvekilleri için yeterli olmadı. Bir milletvekili, hükümetin daha kararlı davranmamasına karşı “öfke” olduğunu belirtti. Onların gündeminin başında Filistin devletini tanımak var. Bu tanıma, Birleşmiş Milletler üyelerinin çoğunluğu tarafından zaten yapılmış durumda. İngiltere ve Fransa bu kararı ortaklaşa alma fikrini görüşüyor, ancak henüz zamanın uygun olduğunu düşünmüyorlar.
İsrail parlamentosu (Knesset), yaz tatiline sadece birkaç gün uzakta. Bu da Netanyahu’ya, hükümetinden çıkmakla tehdit eden aşırı sağcı koalisyon ortaklarından gelecek güvensizlik oyu tehdidinden kısa bir mola sağlayacak. Netanyahu’nun ateşkese yanaşmamasının temel sebebi, bu ortakların hükümetten çekilme tehditleri. Netanyahu bir seçimle iktidarı kaybederse, 7 Ekim’deki hataları nedeniyle hesap verme günü ve aynı zamanda uzun süredir devam eden yolsuzluk davasının sonu hızla yaklaşacaktır.
Ateşkes ihtimali artıyor — bu, Gazze’deki siviller ve Hamas’ın elindeki İsrailli rehineler için bir hayatta kalma şansı olabilir.
Ancak bu, çatışmanın sona ereceği anlamına gelmiyor. Savaş, yeni bir dip noktasına ulaştı. Fakat bir ateşkes sağlanırsa, öldürmekten diplomasiye geçiş için bir şans daha olabilir.
Kaynak: serbestiyet.com
