Sait Alioğlu’nun, kitaphaber.com.ttr’de yayınlanan yazısı;
Bundan önce "Aileden "bize" miras kalacak olan değerler" adlı yazımızda, Demet Tezcan'ın "Bir Miras Olarak Aile Değerleri" adlı eserine dair "Aileden "bize" kalacak olan değerler-1" adlı bir yazımız yayınlanmıştı.
Orada, eserin ilk bölümü sayılan kavramsal çerçevesine dair düşünce ve kanaatlerimizi, yine eserden yaptığımız alıntılarla serdetmeye çalıştık.
Yazımın ikinci bölümünde ise, konuya devam sadedinde "Aile değerlerinin kuşaklara aktarımı" ile "sonuç ve öneriler" bölümünden elde edeceğimiz bilgilere yer vermeye çalışacağız.
Aile değerlerinin kuşaklara aktarımı…
Büyükanne ve büyükbabalar, "genel olarak hafıza, rehber, denge, rol model, kültür ve gelenek aktarımcısı, sevgi ve şefkat kaynağı olarak betimlenmektedirler."(60)
Bu bölümde, çalışan anne ve babaların, çocuklarına yönelik yapmaları gereken, ama onlar çalıştığı için, çocuklara (torunlara) bakma görevi üstlenmiş bulunan büyükanne ve büyükbabaların karşılıklı ilişkilerine dair yapılan saha çalışma ve araştırmaları söz konusu edilmektedir.
Demografik bilgiler
Araştırma grubunun demografik bilgileri sadedinde şu ifadeler yer almaktadır; "Araştırmada amaçlı örneklerin grubunu büyükanne-büyükbaba ve torun ile yaşama deneyimi olan aynı çatı altında yaşamayan 12-18 ve 19-24 yaş arası 15 torun, 58-59; 60-75. 76 ve üzeri yaş aralığında 15 büyükanne ve büyükbabadan oluşturulmuştur. Katılımcı büyük ebeveynlerden 4'ü ilköğretim, 4'ü lise, 2'si ön lisans, 4'ü lisans ve 1'i yüksek lisans mezunudur. Her bir büyük ebeveynin torun sayıları 1 ie 10 arasında değişmektedir." (S, 62)
Bu bölümde konu bağlamında, birkaç grafik tablosu çalışmasına yer verilmiştir.
Bu tablolarda; büyük ebeveynlerin en küçüğü 55, en büyüğü 81 yaş; görüşmeye katılan torunların en küçüğünün 18, en büyüğünün 24 yaşın oluşturduğu belirtilmektedir. (S, 62, 63)
Konu ile ilgili görüşler/bulgular sadedinde;
>Büyükanne ve büyükbabaların değerlerin kuşaklara aktarımındaki rollerine ilişkin görüşler, aile değerlerinin aktarımında büyükanne ve büyükbabaların rolü, değerlerin bugünden yarına aktarımı, aile formlarının değer aktarımındaki etkisi üzerine yapılan görüşmelere dair bilgilere yer verilmektedir.
Kitapta, grafik tablolarda belli bir yaş aralığına sahip bulunan "küçükler ve büyükler" arasında var olan ilişkilere dair görüşmeleri içeren cevaplar, önem kazanmakta ve verilen cevaplara bakıldığında ortak kanaatlerin oluştuğu görülmektedir. "Verilen cevaplara baktığımızda büyükanne-büyükbaba ve torun katılımcıların değerlerin değişmesi, bu değişimin yaşanırken nelerin korunması konusunda ortak kanaatleri olduğu sonucu görülmüştür." (101)
Sonuç ve öneriler bağlamında…
Araştırmaya katılan büyük ebeveynler ile torunların birbirleriyle ilişkileri ve ona binaen karşılıklı olarak oluşan bağa yönelik bilgiler, sonuç bölümünde kendine yer bulmakta ve "Katılımcı büyük ebeveynler ile katılımcı torunlar birçok konuda ortak düşüncelere sahipler. Aile değerlerinden sevgi, saygı, birlik berberliği önemsemeleri, değerlerin aktarımında büyük ebeveynlerin sorumlu olduğu düşüncesi bu konuda gerekli ilgiyi gösterdikleri ve bir engelle karşılaşmadıkları konusunda hemfikir…" (121) olunduğu belirtilmektedir.
Büyük ebeveynlerin ve torunlarının hemfikir olmalarına bakıldığında, torunların büyüklerimi idealize ettiği görülmektedir; "Genç nesil her ne kadar aktif b,r hayat içinde, yaşlılar tek düze, durağan bir hayat yaşıyor gibi görünse de azmetme, gayret, süreklilik, planlılık, irade, hoşgörü, sabır, çalışkanlık ve anlayış gibi konularda aradaki yaş, sağlık, enerji farkına rağmen büyük ebeveynler torunların idealize ettikleri, ulaşmak istedikleri yerde durmaktadırlar." (121, 122)
Eserde ele alınan önerilere göz attığımızda; araştırmalara yönelik öneriler, karar vericilere yönelik öneriler ve aileler yönelik öneriler olarak üç kalemde belirtilmektedir.
Her bir öneri kalemi, kendi içerisinde birkaç maddede belirtilmiş bulunmaktadır.
Öneriler açısından kayda geçen maddelerde öne çıkanları, bölüm başında bir adet olarak aktarabiliriz;
>"Türkiye'nin bölgesel, kültürel çeşitliliği göz önünde bulundurularak aynı aileye mensup büyükanne, büyükbaba ve torunlardan oluşan bölgesel araştırma gruplarıyla ve TÜİK'in bölgeler kriterine göre çalışmalıdır." (123) (Bkz. "Araştırmacılara Yönelik Öneriler" bölümü)
>"Torunların ve büyük ebeveynlerin değer olarak algıladıkları ortak kavramları içeren eğitim, kültür, sanat çalışmalarına ağırlık verilmelidir." (124) (Bkz. "Karar Vericilere Yönelik Öneriler" bölümü)
>"Büyük ebeveynlerin torunların karşılıklı olarak birbirlerinden öğrenecekleri çok şeyler olduğu, bunun karşılıklı bir kazanım olduğunu göz önünde bulundurarak hareket etmeleri önemlidir." (126) (Bkz. "Ailelere Yönelik Öneriler" bölümü.)
"Bir Miras Olarak Aile Değerleri" adlı eserde, geniş bir kaynakça bölümü ile yine tablolara, grafiklere yönelik uzun bir liste yer almaktadır.
Demet Tezcan, "Bir Miras Olarak Aile Değerleri", TDV Yayınları, Ağustos 2023, 1.Baskı Ankara
Kaynak: kitaphaber.com.tr
