Suriye’nin kuzeybatısında Alevi sivillere yönelik toplu öldürmelere ilişkin kurulan Veri Toplama Heyeti’nin hazırladığı raporun, Devlet Başkanı Ahmed Şara’ya sunulması bekleniyor. Rapor öncesi bir açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü, hükümetten raporun tamamının şeffaf şekilde paylaşılmasını ve sorumluların yargılanmasını talep etti.
Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Kristine Beckerle yaptığı açıklamada, şu ifadeleri kullandı:
“Başkan Şara, heyetin kıyı bölgelerinde Alevi sivilleri hedef alan toplu öldürmelere ilişkin soruşturmasının bulgularını eksiksiz olarak yayımlama sözü vermeli ve sorumluların adalet önüne çıkarılmasını sağlamalı. Hayatta kalanların ve öldürülenlerin ailelerinin; neler yaşandığını, kimin sorumlu olduğunu ve yetkililerin adaleti tesis etmek için hangi somut adımları atacağını bilme hakkı var. Yalnızca bağımsız ve tarafsız soruşturmalar güvenilir ve adil yargılamaları başlatabilir. Başkan aynı zamanda hayatta kalanlara ve etkilenen ailelere etkili onarımlar sağlanmasını temin etmeli.”
Beckerle, Şara’nın daha önce dile getirdiği “tam bir adaletle ve müsamaha olmadan hesap sorulacağı” yönündeki sözlerini hatırlatarak çağrısını sürdürdü:
“Artık bu sözü yerine getirmenin ve Suriye halkına, yetkililerin, toplumların dini veya siyasi bağlılıkları temelinde hedef alınmalarını engellemekte ve hedefli öldürmeler gerçekleştirenleri mahkemeye çıkarmakta kararlı olduklarını göstermelerinin zamanı geldi. Alevi topluluklara ve diğer azınlıklara karşı işlenen ihlaller için hakikat, adalet ve onarımın sağlanması, cezasızlığı sona erdirmenin ve başka ihlalleri önlemenin temel unsurudur.”
SALDIRILARIN ARKA PLANI
6 Mart 2025’te, eski Devlet Başkanı Beşar Esad’a bağlı silahlı grupların Lazkiye ve Tartus kıyı vilayetlerinde başlattığı saldırılar, destekçi milislerin de katılımıyla hızla yayıldı. Takip eden günlerde İçişleri ve Savunma bakanlıklarının karşı saldırıları şiddeti artırdı.
8–9 Mart 2025’te yalnızca Banyas şehrinde 100’ün üzerinde sivilin öldürüldüğü bildirildi. Uluslararası Af Örgütü, öldürme vakalarının 32’sini belgeleyerek çoğunun kasıtlı ve hukuka aykırı olduğunu, özellikle Alevi azınlığın hedef alındığını duyurdu. Reuters ise Haziran 2025’te 40 farklı bölgede yaklaşık 1.500 Alevinin öldürüldüğünü bildirdi.
UCM’DEN TALİBAN LİDERLERİNE TUTUKLAMA KARARI
Aynı günlerde, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Taliban’ın iki üst düzey ismi hakkında insanlığa karşı işlenen toplumsal cinsiyete dayalı zulüm suçundan tutuklama kararı aldı. Bu karar Uluslararası Af Örgütü tarafından memnuniyetle karşılandı.
Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, kararın önemine şöyle dikkat çekti:
“Karar, insanların toplumsal cinsiyete dayalı olarak eğitim, dolaşım ve ifade özgürlüğü, özel hayat ve aile hayatı, toplanma özgürlüğü, fiziksel bütünlük ve özerklik gibi temel haklarından yoksun bırakılmasında olası sorumluluk taşıyan tüm kişilerden hesap sorulması yönünde kritik bir adımdır.”
Örgüt ayrıca, uluslararası toplumu toplumsal cinsiyete dayalı baskıcı sistemlerle mücadelede daha güçlü adımlar atmaya çağırarak şu ifadeyi paylaştı:
“Uluslararası Af Örgütü aynı zamanda uluslararası toplumu, toplumsal cinsiyet temelinde uygulanan sistematik baskı ve tahakküm esaslı kurumsallaşmış rejimlerle mücadele çabalarının güçlendirilmesi için toplumsal cinsiyete dayalı apartheid’ı uluslararası hukuk kapsamında bir suç olarak tanımlamaya çağırmaktadır.”
Suriye ve Afganistan'daki bu gelişmeler, uluslararası adalet mekanizmalarının sorumlulara hesap sorma çabasının kritik dönemeçlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
