ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ve Hamas arasında Gazze'de kapsamlı bir ateşkes ve barış anlaşmasına varıldığını duyurdu. Trump'ın 20 maddelik planı, sadece ateşkes ve rehine takasıyla sınırlı kalmayıp, iki yıldır süren savaşın tamamen sona ermesini ve İsrail ordusunun bölgeden çekilmesini de öngörüyor. Başkan Trump, tüm rehinelerin ve cenazelerinin en geç 13 Ekim Pazartesi gününe kadar İsrail'e geri döneceğine inandığını belirtti.
Çarşamba gecesi geç saatlerde İsrail ve Hamas, BM verilerine göre on binlerce kişinin ölümüne, Gazze'nin yıkımına ve büyük bir insani krize yol açan savaşı bitirmek üzere anlaşmanın ilk aşamasında uzlaştı.
Trump yönetimi yetkililerine göre, anlaşmanın Perşembe günü resmen imzalanması bekleniyor.
Anlaşma, rehinelerin ve Filistinli mahkumların serbest bırakılması ile Gazze'ye insani yardım akışının artırılmasını içeriyor.
Mısır'daki müzakereler sonucunda ortaya çıkan 20 maddelik plan doğrultusunda, Hamas'ın tüm rehineleri serbest bırakması karşılığında İsrail ordusu, ilk aşama için belirlenen bölgelerden çekilecek.
Katar da anlaşmanın "Gazze ateşkesinin ilk aşaması olduğunu, savaşın sona ermesine, İsrailli rehinelerin ve Filistinli mahkumların serbest bırakılmasına ve yardımların ulaşmasına yol açacağını" teyit etti.
Hamas içindeki kaynaklar, anlaşmanın ilk aşaması kapsamında 20 canlı rehinenin yaklaşık 2.000 Filistinli tutukluyla takas edileceğini bildirdi.
Bu sürecin, anlaşmanın imzalanmasından sonraki 72 saat içinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Ayrıca 20 canlı rehineye karşılık, müebbet hapis cezası alan 250 Filistinli ve 7 Ekim 2023 sonrası alıkonulan 1.700 Filistinlinin serbest bırakılacağı belirtildi.
Perşembe sabahı Truth Social hesabından açıklama yapan Trump, "İsrail ve Hamas'ın barış planımızın ilk aşamasını imzalamış olmasından büyük gurur duyuyorum. Bu, tüm rehinelerin çok yakında serbest bırakılacağı ve İsrail'in güçlü, kalıcı bir barışa yönelik ilk adımlar olarak üzerinde anlaşılan bir hatta güçlerini çekeceği anlamına geliyor. Herkese adil davranılacak" dedi.
Trump ayrıca arabulucu ülkeler Katar, Mısır ve Türkiye'ye teşekkür ederek "Barışçılar yaşasın" ifadelerini kullandı.
Anlaşmanın temel maddeleri
Trump'ın planına göre Gazze, komşularına tehdit oluşturmayan, terörden arındırılmış bir bölge haline gelecek ve yeniden inşa edilecek. İsrail ordusunun çekilmesi, ABD, İsrail ve garantör ülkelerin belirleyeceği bir takvimde gerçekleşecek ve Gazze'ye geçici bir uluslararası istikrar gücü konuşlandırılacak.
Rehine takasında ise, hayattaki veya ölü tüm rehinelerin serbest bırakılması karşılığında İsrail, ölen her İsrailli rehine için 15 Gazzelinin cenazesini teslim edecek. Tüm rehinelerin geri verilmesinin ardından İsrail, ömür boyu hapis yatan 250 mahkum ile 7 Ekim 2023'ten sonra alıkonulan 1.700 Gazzeliyi serbest bırakacak.
Barışçıl birlikte yaşama sözü veren ve silahlarını teslim eden Hamas üyelerine af tanınacak ve Gazze'den ayrılmak isteyen Hamas üyelerine güvenli geçiş sağlanacak. BM ve Kızılay aracılığıyla insani yardım girişi ve dağıtımı, iki tarafın müdahalesi olmadan gerçekleşecek.
Gazze, geçici olarak teknokratlardan oluşacak ve Trump'ın başkanlık edeceği bir Filistin komitesi tarafından yönetilecek. Bu komite, Filistin Yönetimi reform programını tamamlayana kadar Gazze'nin kalkınması için finansman sağlayacak ve ekonomik kalkınma planı hazırlayacak. Hamas ve diğer gruplar, Gazze yönetiminde doğrudan veya dolaylı hiçbir role sahip olmayacaklarını kabul edecek. İsrail ise Gazze'yi işgal veya ilhak etmeyecek.
Hamas'ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi durumunda ise, öneri terörden arınmış bölgelerde genişletilmiş yardım operasyonu da dahil olmak üzere işletilecek. Anlaşmanın sonunda İsrail ordusunun üç aşamalı çekilme planını içeren bir harita da yer alıyor.
Diplomatik süreç ve tepkiler
Hamas Başmüzakerecisi Halil Hayya, savaşın kalıcı olarak sona ermesi için "Başkan Trump ve arabulucu ülkelerden garanti" istediklerini söyledi.
Trump'ın planı, Netanyahu üzerindeki baskıların yanı sıra Hamas'a da 5 Ekim'e kadar anlaşma yapması veya "cehennemle" yüzleşmesi gibi kararlı tehditlerle şekillendi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmayı onaylamak ve "tüm sevgili rehinelerimizi geri getirmek" için Perşembe günü kabineyi toplayacağını duyurdu.
Netanyahu, Trump'ın "İsrail'in dünyayla savaşamayacağı" yönündeki mesajını çok iyi anladığını belirtti.
734 günlük savaşın ardından gelen bu anlaşma, Trump tarafından "Arap ve İslam dünyası, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri için harika bir gün" olarak nitelendirildi. Hamas da anlaşmayı doğrulayarak, Gazze savaşının sona ermesini, işgal güçlerinin çekilmesini, insani yardımların ulaşmasını ve esir takasını içerdiğini vurguladı.
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de Mısır'daki müzakerelerde ilk aşamanın uygulama noktalarında anlaşıldığını ve bunun savaşın durdurulmasına yol açacağını belirtti.
İsrail Kanal 12, bir Amerikan yetkilisine dayanarak Gazze'deki savaşın sona erdiğini bildirdi.
Kaynak: rudaw.net