Kutlama kültürü yüzlerce yıldır birçok toplumun ilgisini çekmiş, o toplumları, gerek kendi özelleri açısından ve gerekse de bağlı bulundukları sistem ve sistemler açısından motive etmeye çalışmıştır. Bu kültürün izini sürdüğümüzde, bir yanılsama eseri olarak, bu işin modern zamanlarda çeşitli argümanlarında kullanıldığı ve özellikle de soğuk savaş döneminde, toplumları sağcı- faşist; sol-sosyalist-komünist sistemlerin birer munis parçası olarak elde tutma gayretkeşliğinin ön planda olduğunu biliyoruz. Ama daha da geçmişe gittiğimizde bu işin temelinin antik çağlara kadar ulaştığını ve bu kültürün pagan toplumların deruhte ede geldikleri dinselliklerinin esaslı bir parçası olduğu görülecektir.

Bunun zıddına bir hayat dini olan ve bağlılarını hakikatin iz sürdürücüsü olarak gören İslâm’a baktığımızda, bu kutlama kültürünün hiç de fert ve toplum nazarında önemli bir yerinin olmadığına şehadet ederdik. Bizde de, pagan toplumlarda olduğu üzere kutlama kültürünün izleri var olduğu halde, bu kültürün detaylı bir şekilde yer edinmesi, belki de İttihad ve Terakki’den mülhem ve tek parti döneminde Alman usulü bir toplum oluşturma çabaları sonucunda kutlama kültürünün belli başlı ritüellerle temellendirildiği söz konusuydu artık…

Kendiside 2. Meşrutiyet döneminin ithal paradigmalarından olan sol ve sosyalist düşünce Osmanlı toplumunda bir yer edinince, yine o dönemde başlamakta olan Osmanlı sanayileşmesine koşut olarak İstanbul ve Selanik gibi metropol şehirlerde bir işçi/proleterya sınıfı vücut bulmuştu.

Yukarıda da belirttiğimiz üzere Osmanlı sanayileşmesine denk gelen işçi hareketinin en temel haklarını çok rahat bir şekilde elde ettiği döneme baktığımızda bu dönemin, cumhuriyet dönemi uygulamalarından daha iyi bir yerde olduğu çok rahatlıkla söylenebilirdi.

Daha sonraki süreçte iktidardan alaşağı ediklince açıkta kalan CHP’nin, nasılsa aynı paradigmal çerçeveye sahip olarak gördüğü sol üzerinden siyaset yapıp hatta kendini “ortanın solu” olarak tanımlama gayretkeşliğinin bir sonucu olarak, adeta işçi sınıfının temel düşmanının muhafazakâr kitleler olduğu işlenip durmuştu. Bu söylemin bir kısmı, her ne kadar sol içerisinde bulunan azınlık ve işin gidişatından bir hayli rahatsız olduğu bilinen bir grubun CHP’ye sahip çıkılmasına gerekçe kılınmazken, geniş bir yelpazede ise, aynı maksatlılık açısından kabul görmüştü.

Adeta, “gerici(!) güçlerin baskın olduğu bir vasatta, onların karşısında ben varsam ve onlara karşı mücadele ediyorsam, siz kendinizi, bana göre tanımlayacak ve düzenleyeceksiniz!” yollu ifadeler bağlamında, aslında yönünü kapitalizmden yana koymuş bulunan CHP’nin, salt düşman Müslümanlar olunca, bu işe solcuyu, sosyalisti vb. dâhil etmesi işin bir cilvesi olarak okunabilirdi. Bununla birlikte, kendilerini Türkiye proleterya sınıfının savunucu olarak görme eğiliminde olan solun, 1 Mayıs bizzat CHP tarafından yasaklanması karşısında sürekli homurdanması dışında bir şeyler yapmadığı dünden bugüne görülebilecektir.

Bununla birlikte, Kemalist sistemin onlarca yıldır Türkiye toplumu üzerinde bulunan yasaklarla birlikte 1 Mayıs’ında tekrardan işçi bayramı olarak kutlanmasına yönelik olarak var olan yasağı kaldırmasının, sol açısından olumlu bir karşılığının olmadığını son iki üç yıldır süre gelen sürtüşmelerden, restleşmelerden anlamaktayız…

Sol, bu konuda neden hakşinas olamıyordu?

Belki de, solu bu konuda hakşinas kılmayan esas donenin, işin hakikatine bakıldığında, bizim için birçok açıdan  İslamcı  bir  iktidar  şansı  sun/a/mayan,  ama  işi maslahat ve süre gelen iktidarlar bağlamında değerlendirdiğimizde, mevcutlar içerisinde, Kemalist rejim tarafından, onlarca yıldır gaspedilen hakların sahiplerine tevdi edilmesi işin görünürlüğü açısından rahatsız kılmıyorsa da, içten içe gelişen kin ve nefret olduğunun altının çok rahatlıkla çizebilirdik.

Gezi Parkı olayları döneminde, adeta, bu topraklarda emeli olan herhangi bir sömürgeci Batılı devletin yapmaya çalışacağı üzere adına “Taksim Dayanışması” denen ‘baskı’ grubunun, çok açık bir şekilde dışarıdan aldıkları desteklerle ve talimatlarla meşru iktidara karşı dikte etmeye çalıştığı görüşleri, daha nasıl okunabilirdi ki?

1Mayıs’ın bir serencamı…

Batı pratiğine baktığımızda işçi sınıfını ilgilendiren sosyal hakların elde edilmesine yönelik, bir gün tespiti konusunda, teamüller gereği “ilk kez 1856’ yılında Avustralya’nın Melbourne şehrinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş düzenlemişti Daha sonraki sürece baktığımızda 14 Temmuz-21 Temmuz 1889’da toplanan İkinci Enternasyonal’de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü ” olarak kutlanmasına karar verilmişti Ki, zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazanmış oldu.

Osmanlı döneminde işçi ve emekçiler tarafından ilk kez 1905 yılında İzmir’de kutlanmaya başlamış ve İstanbul’da ilk kutlama 1910 yılında gerçekleştirildi. 1 Mayıs, Türkiye Cumhuriyeti döneminde ise 1935 yılında ‘Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’ adlı düzenleme ile ‘Bahar ve Çiçek Bayramı’ olarak genel tatil günlerine dâhil edildi.

12 Eylül 1980 darbesine kadar resmi tatil olarak kutlanan 1 Mayıs, darbenin ardından Milli Güvenlik Konseyi tarafından 1981 yılında resmi tatil günü olmaktan çıkartıldı. Aradan geçen 28 yılın ardından TBMM’de kabul edilen yasa ile 22 Nisan 2009 tarihinde ‘Emek ve Dayanışma Günü’ adıyla yeniden resmi tatil ilan edilmişti Ülkemizde ise ilk kez 1923 yılında resmi olarak kutlanmıştır. 1 Mayıs 1925 yılında çıkan Takrir-i Sükûn Kanunu ile İşçi Bayramı’nın kutlanması yasaklandıysa da 1 Mayıs 1935 yılında bu yasak sona erdi. 1935 yılından 1976 yılında Taksim’deki İşçi Bayramı kutlamalarına kadar 1 Mayıs Bahar ve Çiçek Bayramı adıyla kutlandı. Daha sonraları ‘Emek ve Dayanışma Günü’ adıyla yeniden resmi tatil ilan edilmişti…

Dikkat edilirse, hemen her konuda olduğu gibi 1 Mayıs’ın gün olarak kabul edilmesi ve kutlanması bağlamında bile cumhuriyet rejiminin bu konuda dahi halefinden geride kaldığı söylenebilir. En azından sanayideki değişim ve dönüşüme koşut olarak bir sınıfın oluşumuna bağlı olarak 1 Mayıs’ın işçi bayramı olarak kutlanması, genel kabul görse de, bir müddet sonra içerik olarak değişime uğratılmıştır.

Belki de o dönem, kendine karşı kitlesel anlamda  muhalif bir sol çevrenin olmayışı Kemalist rejimi bir konsept değişimine mecbur bırakmamış, ama altmışlı yıllarda, kendisi de batılı parametrelere sahip bulunan Türkiye solunun dizginlerini eline geçirmek isteyen CHP’nin, kendisini ‘ortanın solu’ olarak tanımlaması işin de seyrini değiştirmiştir. Ki kendisini kapitalist kalkınmaya göre düzenleyen rejim solunda adresi olmaya başlamıştı.

Ne yazıktır ki, CHP’nin, ta cumhuriyetin ilk dönemlerinde birçok alanda olduğu üzere maddi alanda da –CHP güya sol’du- kapitalist dünya içerisinde yer alması ve o yapı içerisinde yürüdüğü halde, insanları “ortanın solu” gibi devşirme kavramlarla kandırmaya çalışması, işlerliğini halen büyük bir kitle üzerinde sürdürmektedir.

Ve ne yazık ki, bir muhafazakâr parti olarak kurulan ve iktidarının ilk dönemlerinde, uyguladığı “onarıcı politikalar”dan dolayı geniş kitleler nezdinde “sosyal demokrat bir parti” izlenimi veren AK Parti’nin, kulvar değiştirip ülkeyi inşaat ve kalkınma mottosu üzerinden yerel ve uluslar arası sermayeye kurban etmesi sonucu 1 Mayıs konusunda, hak etmediği halde CHP’nin vb. ekmeğine yağ sürüyor olması, büyük bir sıkıntı olarak durmaktadır.

Birçok  kesimi   işin  dışında  tutarak   söylersek; kendini baştan kapitalist cenahta konumlandıran CHP’nin, muhafazakâr yanlışlardan dolayı  hiç de hak  etmediği halde “emek dostu” olarak kabul görmesi; beri yanda ise “sosyal demokrat” bir AK Parti’nin yapa   geldiği yapısal yanlışlardan dolayı  “emeğe, alın  terine, hakka, hukuka” alabildiğine önem atfeden İslam’ın mesajının –karamsar olmamak gerek aslında- güme gitmesi içten bile değil.

İşte, bizimde 1 Mayıs’ımız böyle olurdu!

Birinin gadrine uğrar manipüle edilirdi, diğerinin ise, sözde “en” sosyal demokrat partiden rucû edilir, fabrika ayarlarına geçilir ve sağcı refleksler sergilenirdi.

Bu zihinsel hengâme ve kargaşa içerisinde 1 Mayıs daha nasıl iyi bir şekilde kutlanır; onu da ilgilisine sormak gerekir.

1 Mayıs’a “yaşasın, maşasın!” desek de demeksek de “hak, hukuk, alın teri ve emek” konularında Müslümanca bir bilinci kuşanmalıydık vesselam…

Kaynak  Farklı Bakış