M. Akif Ersoy'un yüreği ülkesinin içinde bulunduğu durumdan dolayı büyük bir hüzünle doludur. Akif duyarlı bir insandır. Ülkesi üzerinde oynanan oyunlara karşı asla duyarsız olmamıştır. Kendisinden sonra gelecek gençliğe bir ülkü, bir inanç, bir ideal sunmaktadır. Yaşatmak için feda olmanın, ölümsüzlüğün ta kendisi olduğu bilincini vermektedir. Kendi öz değerlerinden uzaklaşmanın ise yok olmaktan faksız olacağını belirtmektedir. Bunun için de bacası tüten son ev kalıncaya kadar bayrağın dalgalanacağını söylemektedir. Aslında tüten baca, yaşayan en son ferde işaret etmektedir.
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al, sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
M. Akif Ersoy özgürlüğü şiar edinmiş bir kişiliğe sahiptir. Aslında bu anlayış beraberinde var olma bilincini getirmektedir. Köle, kul olma anlayışı insanı kendisi gibi fanilere bağımlı kılacaktır. Bağımlı bir kişilik ise, özgün ve kendine güvenden uzak olacaktır. Aşk, Akif'te şahlanıştır. Prangaları kırmak için yüreğini ortaya koymaktır. Gençliğe verilen mesaj ise; kimsenin kölesi olma. Asla özünden uzaklaşmadır.
Ben ezelden beridir hür yaşadım hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Akif, inançlı bir insandır. İnancın onuruyla haksızlığın her türlüsüne karşı durmaktadır. Sözde medeni olduğunu söyleyen batılı işgalcilere, yüreğindeki iman ile mücadele etmektedir. İmandan yoksunlaşan gençliğin değerlerden uzaklaşarak, özüne yabancılaşacağını vurgulamaktadır. Gençlik Asım'ın nesli olarak, geleceğe inançla, onurla bakıp, tek dişi kalmış canavarlara karşı kendisi olma erdemini gösterecektir.
Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar
Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.
Akif'in bir başka özelliği ise sadakatidir. İhanete asla yakın olmaz. Çünkü ona göre ihanet alçaklıktır. Bunu yaşamında da göstermiştir. Arkadaşıyla sözleştiği yere zamanında gitmek için kar, dolu, tipi demeden gitmiştir. Saatlerce bekler. Arkadaşı gelmez. Sonunda evine gider. "Niçin gelmedi?. Seni bekliyordum" der. Arkadaşı ise; hava şartlarının uygun olmadığını söyler. Akif; "bir insanın sözünde durmaması için ölmüş olması lazımdır," diyerek sadakatin ne derece ehemmiyetli olduğunu belirtmiştir.
Tabi İstiklal Marşı'nda bu sadakat daha yüce hedeflere yönelmektedir. Yurdu işgal için harekete geçen işgalcilere göz kırpanlar alçakların ta kendisidir. İşgalci alçaklara karşı duyarsız kalmak vatana ihanettir. Şayet güzel günler yaşamak istiyorsak, güzel yaşamalıyız. Güzel yaşam ise lüks, konfor içinde yaşamak değil, vatan uğruna kendisini feda edecek bir inançla yaşamaktır.
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni dursun bu hayasızca akın.
Doğacaktır sana vaat ettiği günler Hak'kın
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
M. Akif Ersoy vatanına aşıktır. Bu aşkı dizelerinde çok veciz bir şekilde ifade etmektedir. Aslında bu anlayışla gençlere bencilliğin çok ötesinde bir takım değerlerin olduğunu vurgulamaktadır. Bu erdemden yoksunlaşan bireylerin oluşturduğu toplumda vatan bilinci kalmayacaktır. Ülkesi işgal ve sömürgeci bir yaklaşımla karşı karşıya kaldığında canını feda edebilecek gençler olduğu müddetçe bu bayrağın dalgalanmaya devam edeceğini vurgulamaktadır.
Akif'teki vatan aşkı, istiklal mücadelesi için yazılacak marşa ödül biçildiği için katılmama kararı aldırmıştı. Ödülün olmadığı haberi gelince, yüreğinin derinliklerinde kaynayan bir pınar gibi coşku dolu vatan aşkı için edebi mısralar bir bir dökülür. Vatan cennetin ta kendisidir Akif'te. Sahip olunan tek kazanç vatandır. Onun olmadığı yerde ne özgürlük, ne inanç ne de onur kalır. Akif bunu dizelerinde çok güzel bir şekilde işler.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Canı, cananı bütün varımı alsında Huda
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda
