İnsanlığın en çok ihtiyaç duyduğu şey, barıştır. Günümüzde dünyanın her yerinde meydana gelen savaşlar, çatışmalar ve şiddet, dünyada barışın nasıl sağlanacağı sorusunu birincil mesele olarak önümüze koymaktadır. Dünyada barış konusunda duyarlılık oluşturmak için 1 Eylül, Barış Günü olarak kutlanmaktadır. Nazi Almanya’sının Polonya’yı işgal ettiği 1 Eylül 1939 tarihinden dolayı bu tarih, dünya barış günü olarak kabul edilmektedir. İkinci Dünya Savaşı gibi dünyayı yıkıma götüren bir savaşın en önemli tarihlerinden birisinin barış günü olarak kabul edilmesi, savaşa karşı barışla cevap verilmesi ihtiyacını ifade etmektedir.
Barış konusu, genelde seküler politik bir konu olarak düşünülmektedir. Barışın ekonomik ve siyasal boyutları ele alınarak onun ahlaki, manei ve dini boyutları ihmal edilmekte veya yok sayılmaktadır. Barış, manevi ve ahlaki bir konudur. İnsanın dünyada felah ve selam, yani barış ve esenlik içinde nasıl yaşayacağı sorusu, ahlaki ve manevi nitelik taşımaktadır. İnsanların manevi ve ahlaki dünyalarında barış ideali ve değeri yerleşmeden, dünyada barışın gerçekleşmesi mümkün değildir. Ahlaki ve manevi nitelik taşıyan barışla dinin ve teolojinin sürekli olarak ilgilenmesi gerekmektedir. Teolojinin asli konusu olan barışın dinsel tecrübenin olmazsa olmaz boyutu olarak ele alınması insani bir ihtiyaçtır. Barış ve dinin birbirinden ayrılması, dini bir şiddet aracına indirgediği gibi, insanın insanı kurdu haline getiren bir vahşet durumunun oluşmasına da yol açmaktadır.
İnsanın barış yerine niçin saldırganlığı ve şiddeti seçtiği, önümüzde önemli bir soru olarak durmaktadır. İnsandaki yıkıcılığın kaynağını vahşet geniyle açıklayan yorumlara rastlamaktayız. İnsanda biyolojik olarak bir vahşet geni olmadığı gibi, beyinde bir saldrganlık ve yıkım merkezi de bulunmamaktadır. Savaş ve şiddet, insanın içinde yaşadığı toplumdan ve kültürden öğrendiği bir şeydir. Toplum ve kültür, barış yerine şiddet ve savaşı dayattığı zaman, insan hayatında yıkıcı sonuçların çıkması kaçınılmazdır. Savaş ve şiddeti biyolojik yapımızın doğal bir sonucu olarak görmek yerine, içinde yaşadığımız kültürün ve toplumun savaş ve şiddet konusunda dediklerini sürekli olarak sorgulamalıyız. Savaş ve şiddet öğrenildiği gibi, barış ve çoğulculuk içinde birarada yaşamada öğrenilebilmektedir. Barışı ve çoğulculuğu hayatımızın temel tutumu ve değeri haline getirmek için kendimizi sürekli olarak barış eğitiminden geçirmemiz gerekmektedir.
İslam fıtri barışın oluşması halinde dışsal barışın oluşacağını ifade etmektedir. Fıtri barış, Allah’ta huzur, sükünet ve felah bulmaktır. Barışın kaynağı Allah’tır. Allah’ta kalplerin ve akılların sekinet bulması, barışın olmazsa olmazıdır. Ruhlarda, kalplerde ve akıllarda barış gerçekleşmeden, sadece politik çabalarla barışın gerçekleşmeyeceği açıktır. Allah’ta sekinet bulmayı hedefleyen bir fıtri barış sürecinin hedefi, insanın insanı düşman, öteki ve öcü görmemesidir. Kalplerin ve akılların sekinet bulması için yenilmesi gereken düşman, insan değil, insanın öfke ve umutsuzluğudur. Öfke ve umutsuzluk, insanın kalbinde ve aklında oluşan her türlü çatışmanın, şiddetin, ayrımcılığın, ırkçılığın, cinsiyetçiliğin ve düşmanlığın kaynağıdır. İslam, fıtri barış için insanın öfkesini ve umutsuzluğunu sürekli olarak yenmesi şeklinde büyük bir meydan okumaya Allah’ta sükun bulmayı gerektiren bir cevap vermeyle insanı sorumlu tutmaktadır. Öfke ve umutsuzluğu ancak Allah’ta sükun bulan kalpler ve akıllarla yenmek mümkündür.
İslam, barışı manevi ve ahlaki olgu olarak değerlendirmektedir. Politikacılar ve bürokratlar arasında imzalanan barış anlaşmalarının dünyada insanların duygularında ve davranışlarında barışçıl ve yapıcı meyvelerini vermediği birçok örnek bulunmaktadır. Kişinin barışı manevi ve ahlaki bir tecrübe olarak görmesi, kişinin kendi iç dünyasını sürekli olarak eleştirel şekilde hesaba çekmesi, varlığının derinliklerine kök salan öfke ve umutsuzluğa karşı mücadele etmesini gerektirmektedir. Seküler bir barış anlayışı, insanların duygularını ve davranışlarını değiştirmeye yetmemektedir. Barışı manevi ve ahlaki değer ve ideal gören İslam, merhamet ve empatiyle insanların duygu ve davranışlarını değiştirmek suretiyle silmi gerçekleştirebileceklerini insanlığa öğretmektedir.
Kaynak: Milat Gazetesi
