Yaşadığımız bütün sağlık problemlerinin nedeni ve bazen de tetikleyici sebebi çevre sorunlarıdır. İçtiğimiz su, yediğimiz yemek, soluduğumuz hava, dokunduğumuz toprak, yüzdüğümüz deniz sağlığımızı etkiler.
Örneğin, hava kirliliği özelinde, Dünya Sağlık Örgütü´nün raporlarına göre, dünya çapında her yıl, yaklaşık 7 milyon insan hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybediyor ve bu kayıpların yaklaşık 4 milyonu dış ortam hava kirliliğinden, kalan yaklaşık 3 milyonu ise iç ortam hava kirliliğinden kaynaklı. Çocuklar açısından bakıldığında durum daha da kötü. DSÖ´ye göre, dünya genelinde, 15 yaş altı çocukların %93´ü DSÖ´nün belirlediği PM2,5 sınır değerini aşan bölgelerde yaşıyor ve 5 yaş altı çocuklar içinse, her 10 ölümden biri hava kirliliği kaynaklı. 2019 yılı için, sağlık açısından en önemli 10 tehdit arasında ilk sırada ise hava kirliliği ve iklim değişikliği sonucu ortaya çıkan sağlık sorunları yer alıyor.
OECD´nin 2019´da Türkiye özelinde yayımladığı raporda ise hava kirliliğine bağlı ölümlerin sayısı 30 bini geçiyor.
Hava kirliliği sadece canlıları değil, cansız varlıkları, yapıları, tarihi alanları da olumsuz etkiliyor (aşınma, yüzey kirlenmesi vb.) ve tahrip olmasına neden oluyor.
Bu nedenle hava kirliliğini izlemek ve azaltmak halk sağlığı ve doğa koruma amacıyla her devletin temel görevi. Ülkemizin havası da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı´na bağlı 313 istasyon tarafından anlık olarak izleniyor ve veriler www.havaizleme.gov.tr adresinde paylaşılıyor.
Bakanlığın verilerine dayanarak biz de 2014´den bu yana her yıl hava kirliliği raporu hazırlayarak tespit ve önerilerimizi paylaşıyoruz. 2018 yılı raporumuzu da geçtiğimiz günlerde açıkladık. Bu raporda geçmiş yıllardakilerden farklı olarak istasyonların performansını, eksikliklerini ve uydu görüntüleri üzerinden bir değerlendirmeyi de çalışmamıza ekledik.
Türkiye´de hava kirliliği yaşayan bölgeleri belirlemek adına kirletici olan PM2,5 (çok küçük toz), PM10 (toz ? taşıt, sanayi, kömür kaynaklı kirlilik), SO2 (kükürtdioksit ? genellikle kömür yakılmasından ve taşıtlardan kaynaklı kirlilik), NO2 (azotdioksit), NOX (azotoksit ? genellikle taşıtlardan, trafikten kaynaklı kirlilik) CO (karbonmonoksit ? taşıtlardan kaynaklı kirlilik) ve O3 (ozon ? taşıtlardan, trafikten kaynaklı kirlilik) parametreleri için sınırların aşıldığı gün sayıları ve yıllık ortalama değerleri raporumuzda paylaşıldı. Raporun tamamına www.cmo.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
Ülkemizdeki hava kirliliğinin başında gelen ve halk diliyle toz olarak belirttiğimiz Partikül Madde 10 (PM 10) ve PM 2,5 daha iyi anlaşılması için aşağıdaki görsel oldukça önemli. Özetle, PM 2,5 burunda, soluk borusunda tutulamayacak kadar küçük ve doğrudan ciğerlerimizi etkileyen bir kirletici?
