Hürriyet´te oluşan AK Parti-MHP ittifakının aritmetiğiyle ilgili iki yazı var bugün.
İlki Taha Akyol imzasını taşıyor. Yazar, ?Meclis´e sunulan ittifak yasası en çok AK Parti´ye yarayacaktır? diyor yazısının girişinde ve ?İttifak yapan iki partinin toplam oyu her birinden daha fazla olacağı için, aynı oylarla ayrı ayrı çıkaracakları vekilden daha fazlasını ?ittifak´ olarak kazanırlar? diye de ekliyor.
Anlaşılmadıysa, Deniz Zeyrek konuya rakamsal açıklık getiriyor.
İttifakın aritmetiği
Milletvekili seçiminde uygulanmakta olan ?D´Hondt sistemi sayesinde sandıktan en yüksek oyu alarak çıkan partiye bir miktar avantaj tanınıyor.
Örneği Zeyrek´in yazısından aktarayım:
?CHP´nin 1. parti olduğu yerlerde, D´Hondt sistemi nedeniyle AK Parti-MHP ittifakı avantaj sağlayabilir. İzmir 2. Bölge´de 1 Kasım 2015 seçimlerini hatırlayalım:
CHP 7, AK Parti 4, MHP 1 ve HDP 1 milletvekilliği kazanmıştı. CHP´nin 662 bin 50 oyuna karşı AK Parti´nin 432 bin 684, MHP´nin 158 bin 83 ve HDP´nin 104 bin 117 oyu vardı. O tarihte ittifak olsa hesaplama CHP´nin 662 bin 50 oyuna karşılık ittifakın 590 bin 767 ve HDP´nin 104 bin 117 oyu ile yapılacaktı. Bu da CHP´nin 6, ittifakın 6 ve HDP´nin 1 milletvekili anlamına geliyordu.?
AK Parti İzmir´de ?ittifak´ ortamında gittiği ilk seçimde, bir önceki seçimin tablosu aynen gerçekleştiği takdirde, daha önce kazandığı bir milletvekilini CHP´nin elinden alabilecek. Belki MHP´ye düşen bir milletvekilini de?
Şaşırtıcı mı? Değil. ?İttifak´ zaten bu aritmetik üstünlüğü iktidara sağlayacağı için isteniyor.
İttifak içerisinde yer alan partilerin (AK Parti ve MHP´nin) oyları bir miktar düşse bile, seçim sonrasında ikisi birlikte koalisyon kuracak veya AK Parti tek başına iktidar olmaya devam edecektir.
Konunun aritmetiği böyle söylüyor.
Geriye kalan partilere de ?Siz de ittifak kurun? aklı veriliyor.
Deniz Zeyrek de yazısında, ?Yüzde 10 barajı durduğu sürece D´Hondt sisteminin sağladığı bu aritmetik avantaj, ancak ve ancak rakip ittifaklar oluşturmakla kırılabilir? demekte.
Siyasetin mantığı
CHP ile HDP, CHP ile Saadet Partisi (SP) veya bu partilerin üçü birlikte (CHP+HDP+SP, hatta İYİ Parti´yi de yanlarına alarak dörtlü) ittifak kurduklarında AK Parti+MHP ittifakının iktidara sağladığına benzer bir avantaj söz konusu olabilir mi?
O durumda AK Parti-MHP ittifakı ayrıca avantaja mı sahip olur yoksa?
Siyasetin mantığı farklı çalışır çünkü.
Muhalefetteki partilerin tavrına bakıldığında, yukarıdaki sorulara olumlu cevap vermedikleri ve bu yüzden ittifak arayışına girmedikleri görülüyor.
SP içerisinde bazı etkili isimlerin, belli sayıda milletvekili çıkarma fırsatı sağlayabileceği için, AK Parti-MHP ittifakı içerisinde yer alma yönünde baskı yaptığı kulaklara geliyor.
İttifak içerisinde yer alan partiler için barajı kaldırıyor Meclis´ten çıkmakta olan yasal düzenleme; bu sayede hala gücünü koruduğu bazı illerde tek tük de olsa milletvekili çıkarmayı başarabilir SP ve etkili isimleri o sayede Meclis´e sokabilir.
Genel başkan Temel Karamollaoğlu ise, öyle anlaşılıyor ki, o görüşü paylaşmıyor.
Neden acaba?
Soru üzerinde düşünmeye başladığımızda kurulan ittifak dışında kalan belli başlı partilerin (CHP, HDP, SP ve İYİ Parti´nin) konuya farklı bir açıdan yaklaştıklarını görebiliyoruz.
İktidarın yeni hamlesi erken seçim olabilir
Her şeyden önce ?ittifak´ milletvekili seçiminde işe yarayan bir enstrüman; oysa ilk önce yerel seçim yapılacak. Yerel seçimde partiler kadar adayların da önemi var ve iktidarın yıpranma payının da hesaba katılması gerekiyor.
Cumhur-başkanlık sistemi için yapılan halkoylamasında AK Parti´nin elinde bulunan bazı büyükşehirlerde ?Hayır´ oyları önde çıkmıştı.
Ankara ve İstanbul başta olmak üzere bazı büyük illerde muhalefet partileri belediye başkanlıklarını AK Parti´den alabilirlerse, bu yeni durum milletvekili seçimindeki tercihleri de etkileyebilir.
Muhalefet bunu düşünüyor olabilir.
Bir de ?ittifak´ içerisinde yer alan partilere uygulanmaması yeni yasayla öngörülen ?baraj´konusu var. Anayasa Mahkemesi anayasanın eşitlik ilkesine aykırı bularak yasanın ilgili maddesini iptal ederse, ittifak aritmetiği işlemeyebilir.
Herhalde bunu da hesaba katıyor muhalefet.
İttifak cephesinden bir hamle daha gelebilir: Gelecek yıl kasım ayında yapılacak milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerini aynı yılın mart ayında yapılacak yerel seçimin önüne alma hamlesi?
Kulak verdiğimde muhalefetin bu ihtimali hesapları içerisine kattığını gördüm.
Sizler de kulağınızı dört açın. ?2019, 2019? deniliyor ama, 2019 ile kast edilen neyse onu bu yıl da yaşayabiliriz.
fehmikoru.com
