Kahramanmaraş merkezli depremlerin bölgede yarattığı yıkımın getirdiği enkaz kaldırma çalışmaları sürerken, Eski TBMM Başkanı Bülent Arınç’ın seçimin ertelenmesi gerektiğini öne sürmesinden sonra başlayan tartışma Yüksek Seçim Kurulu’nda da (YSK) gündem oldu.
YSK yönetiminin tartışmaları yakından izlediği, seçimlerin ertelenmesi ya da iptaline ilişkin hukuki durumu ortaya koyan bir açıklama yapmayı düşündüğü, ancak bunun zamanlamasına dönük değerlendirmelerini sürdürdüğü bilgisi Ankara kulislerine yansıdı.
YSK yönetiminin kendileriyle herhangi bir bilgi paylaşmadığından yakınan muhalefet partilerinin YSK temsilcileri hukuki durumun aslında açık olduğunu, YSK’nın seçimi ertelemesini ya da iptalini gerektirecek herhangi bir yasal düzenleme olmadığı gibi teknik bir sorunun da bulunmadığını söylüyor.
Depremzedeler nasıl oy kullanabilir?
Serbestiyet’e konuşan CHP’nin YSK temsilcisi Hadimi Yakupoğlu 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’un, bu kanunda 2018’de yapılan ve 6 Nisan 2023’te yürürlüğe girecek değişikliklerin çok net olduğunu, depremzedelerin gerekirse çadır kentlerde oy kullanabileceğini anlattı:
*Kanundaki ‘seçim çevresi’ kavramı illere, seçim bölgesi muhtarlıklara, sandık bölgesi de o sandığın seçmenlerine işaret eder. Yani; her seçmen kendi kayıtlı olduğu sandıklarda oy kullanabilir.
*Kanun, gerekli durumlarda seçim bölgelerinin birleştirilebileceğini, seçim listelerinin karma listeye dönüştürülebileceğini ve sandıkların taşınabileceğini de açıkça söyler. Örneğin; deprem felaketini yaşamış Hatay’da muhtarlıklar birleştirilebilir. Hatay’daki depremzedeler depremden etkilenmeyen Erzin’de oy kullanabilir. Hatay’daki seçmenler başka illere taşınmışsa, yerleştikleri yerlere zaten adreslerini alabilirler. Seçmen listelerinin askı süresinin sonuna kadar ikametgahlarını taşıyıp, oy kullanabilirler.
“Hiçbir seçmen oy hakkından mahrum bırakılamaz”
Hadimi Yakupoğlu; 298 sayılı kanunun 6 Nisan 2023’te yürürlüğe girecek değişiklik hükümlerinden 36. madde gereğince hiçbir seçmenin oy hakkından mahrum bırakılamayacağını, felaket bölgesinden taşınmayıp çadır kentlerde kalacak seçmenlerin de oy kullanabileceğini anlatıyor.
36. madde şöyle:
“Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler.”
“Numarataj çalışması yapılmalı”
Yakupoğlu, deprem bölgesinde kurulacak çadır kentlerin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve yerel belediyelerin işbirliği ile seçmen adresine dönüştürülmesinin mümkün olduğunu söylüyor:
“Bu işbirliği bir çalışmayı, numarataj çalışmasını zorunlu kılar. Seçmenlerin yerleştirildiği çadır kentlerde sokaklar ve kapı numaraları belirlenir. Bu belirleme işlemiyle çadır kentler de seçmen adresi olur. Böylelikle çadır kentlerdeki depremzedelerin de oy kullanması sağlanmış olur.”
