?İSMET İNÖNÜ DİPLOMASİ BİLMİYORDU?
İstanbul Hükümeti Lozan´a davet edildiğinde Tevfik Paşa Mustafa Kemal´e telgraf çekerek Londra Konferansı´ndaki gibi ortak hareket etmeyi öneriyor. Anadolu hareketinin varlığını tanıyan İstanbul Hükümeti´nin bu tavrına karşı Mustafa Kemal 1 Kasım 1922´de saltanatı kaldırarak cevap veriyor. Böylelikle tek güç olarak Ankara Hükümeti Lozan´a gitmeye hazırlanıyor. Mustafa Kemal İsmet İnönü´yü heyetin başına geçirmek istiyor. Bunun içinde hariciye vekili olacağını kendisine söylüyor. Fakat İnönü diplomasi bilmediğini söylese de bunun emir olduğunu telakki edince ses çıkarmıyor. İnönü Lozan´ın 40. yılında Milliyet Gazetesi´ne verdiği röportajda da ?Hayatımda çizmeden başka ayakkabı görmemiştim? diyerek diplomasi konusunda eksikliğini bir kez daha itiraf ediyor. Lozan heyetinin içinde yer olan Rıza Nur´un hatıralarında Lord Curzon´un sorularına İsmet İnönü´nün cevap veremediği, sorulara cevapları gelecek hafta bildireceğini söylediği yazılıdır.
?Halifeliğin kaldırılması için gizli görüşmeler yapıldı?
Lozan´da kıyamet halifeliğin kaldırılması tartışmalarında kopmuştur. İngilizler hilafetin kaldırılmasını istemiş ve görüşmeler yarıda kesilmiştir. Ancak görüşmelerin yarıda kesilmesi Musul yüzünden olduğu duyurulmuştur. Lord Curzon, Türk heyetinde yer alan Hahambaşı Nahum´u devreye sokarak hilafetin kaldırılması gerektiğini İnönü´ye iletir. İnönü bu kararı Mustafa Kemal´in verebileceğini söyler. Bu nedenle Nahum derhal İzmir´e gelir ve Mustafa Kemal´le görüşür. Mustafa Kemal ise birinci meclisle bu işin aşılamayacağını ve ikinci meclisle bunun hallolacağını söyler. Ve görüşmeler devam eder. Bilinmeyen bir gerçekte şudur ki, Mustafa Kemal Anadolu´ya geçmeden önce Pera Palas´ta İngiliz yetkililerle görüşüp halifeliğin kaldırılacağı anlaşmasını Lozan´dan önce yapmıştır. Lakin Mustafa Kemal yüzbaşıyken Selanik´te Mason locasına girmek istemiş ateist diye atılmıştır. Anlayacağınız telkine ihtiyaç yoktur.
M. Kemal gerekirse İstanbul´un verilmesi istedi mi?
Ankara´dan giden heyet Misak-ı Milli´yi gerçekleştirmeden dönüyorlar. Hatta Ege Adaları bize verilmek istenmiş olsa bile ?Kayalık? olduğu ve Rumların yaşadığı gerekçe gösterilerek istenmiyor. Rıza Nur hatıratlarında daha ötesine giderek Mustafaı Kemal´in barış yapmak uğruna İstanbul´un feda edilebileceğini söylediğini yazıyor. Kemalistler Rıza Nur için akıl hastası diyor, peki Rıza Nur´u seçen Mustafa Kemal değil mi? Bunların yanında Mustafa Kemal´in Lozan´ı başarı olarak göstermek için Sevr´le mukayese etmesi doğru bir tutum değil. Çünkü Sevr, Meclis-i Mebusan tarafından onaylanmamış bir metindir. Tıpkı Nutuk´ta söylendiği gibi proje olarak kalmıştır. Zaten Tevfik Paşa Sevr´in Mustafa Kemal´e zaman kazandırılması için imzalandığını söyler.
