Prof. Dr. Mehmet Altan, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra gözaltına alınarak tutuklandı. Anayasa Mahkemesi, Altan'ın tutukluğunun hukuka aykırı olduğuna karar verdi ancak yerel mahkeme bu kararı uygulamadı. Anayasa Mahkemesi'nin ikinci kararından sonra, ilk kararın üzerinden dört ay geçmesinin ardından Altan, istinaf mahkemesi tarafından tahliye edildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de bu süreçte Altan için "hak ihlali" kararı verdi. Ardından Yargıtay, Altan'ın, beraatine karar verilmesi gerektiğini hüküm altına aldı. OHAL Komisyonu ise tüm bunlara rağmen, İstanbul Üniversitesi'nden ihraç edilen Altan'ın, görevine dönmek için yaptığı başvuruyu reddetti. Komisyon, Altan hakkındaki idari soruşturma raporunu kararına gerekçe gösterdi. Komisyonun diğer bir gerekçesi ise daha sonra hakkında beraat kararı verilen Mehmet Altan'ın, henüz yargılamasının sürdüğü dönemde, bu yargılamanın sonucunu beklemeden, "hüküm giymiş" gibi karar vermesi ve bu kararı esas almasıydı.
Altan, bunun üzerine idare mahkemesine başvurdu. İdare Mahkemesi de İstanbul Üniversitesi'ne, OHAL Komisyonu'nun kararının gerekçesini oluşturan idari soruşturma raporunu sordu. Üniversiteden gelen yanıt şaşırtıcıydı. Üniversite, Altan hakkında idari soruşturma yürütülmediğini, ellerinde herhangi bir idari soruşturma raporu bulunmadığını bildirdi. Şimdi ortada sorular var:
- Altan hakkındaki ihraç kararı nasıl verildi?
- OHAL Komisyonu, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararına rağmen, hakkında herhangi bir rapor ve kurum görüşü de olmadan göreve dönme talebini neden reddetti?
- Ortada bir rapor yokken komisyon, nasıl raporu kararına gerekçe gösterdi? Aynı komisyon, hakkında mahkumiyet kararı olmadan, mahkumiyeti bulunduğuna yönelik bilgiyi kararına nasıl esas aldı?
- İhraç kararları, kim tarafından, nerede alındı?
- Komisyon, kararında neden gerçeği yansıtmayan bu bilgiyi gerekçe gösterdi?
- İdare mahkemeleri, bu tabloda, OHAL Komisyonu kararlarının iptali konusunda bağımsız karar verebilecek mi?
Komisyonun esas aldığı rapor aslında yokmuş!
Mehmet Altan, Anayasa Mahkemesi kararlarının yerel mahkemeler tarafından uygulanmamasının ilk örneklerinden. AİHM ve Anayasa Mahkemesi'nin, tutuklanmasının yerinde olmadığı ve hak ihlali oluşturduğu, hemen tahliyesinin gerektiği yönündeki kararlarına rağmen, yerel mahkeme Altan'ı tahliye etmedi. Anayasa Mahkemesi, ikinci kez hak ihlali kararı verdikten sonra istinaf mahkemesi Altan'ın tahliyesini kararlaştırdı.
Zaman geçti, Altan, Anayasa Mahkemesi ve AİHM'nin ardından Yargıtay tarafından da haklı bulundu. Yargıtay, beraatine hükmedilmesi gerektiğine karar verdi. Yerel mahkeme de bu karara uymak zorunda kaldı.
Altan, OHAL Komisyonu'na, 30 yıl görev yaptığı İstanbul Üniversitesi'nden ihraç edilmesi nedeniyle başvuru yapmıştı. Hakkındaki yargılama henüz sürüyordu ancak ortada AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararları da duruyordu. Komisyon, yargılamanın sonucunu beklemeden, hakkındaki yargılamanın sürdüğünü, İstanbul Üniversitesi'nin idari raporunun bulunduğunu belirterek, AİHM, Anayasa Mahkemesi kararlarını dikkate almadan Altan'ın göreve dönme talebini reddetti.
