Hamas ve İsrail arasındaki yeni ateşkes ve esir takası görüşmelerinde Hamas, 22 yıldır hapiste olan El Fetih’in askeri kanadının lideri Mervan Barguti'nin serbest bırakılmasını istedi. 1987’de Birinci İntifada ve 2004’deki İkinci İntifada’nın lideri olan Barguti, El Fetih’in askeri kanadının lideri olarak 2002 yılında ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Hamas’ın rakip El Fetih’in Mandela gibi görünen ve 88 yaşındaki Mahmud Abbas’ın en güçlü alternatifi olan liderlerinden 64 yaşındaki Barguti’nin serbest bırakılmasını şart koşması Filistinli gruplar arasında da birlik için bir adım olarak görülüyor.
Serbestiyet (4 Şubat 2024)
Hamas liderleri Cuma günü İsrail’den, Gazze’deki çatışmaları sona erdirecek herhangi bir anlaşması için Merwan Barguti’yi serbest bırakmasını talep etti.
Filistinliler tarafından Nelson Mandela gibi görünen Barguti, İsrail tarafından tutulan en yüksek profilli mahkum.
Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında 100’den fazla rehine serbest bırakılmıştı. İsrail 136 rehinenin hala tutsak olduğunu tahmin ediyor, ancak 20’sinin öldüğü açıklandı. Rehinelerin derhal serbest bırakılmasını talep eden protestolar İsrail’i kasıp kavururken ve rehinelerin sağ salim evlerine dönmeleri için zamanın daraldığına dair endişeler artarken, Başbakan Benjamin Netanyahu üzerinde bir anlaşmaya varması için baskı artıyor.
İsrail, Gazze’de Hamas’ın elinde bulunan 100’den fazla rehinenin serbest bırakılmasını istiyor. Hamas ise İsrail’in yıkıcı askeri saldırılarına son vermesini ve binlerce Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını talep ediyor.
İsrailli insan hakları grubu HaMoked, İsrail’in yaklaşık 9,000 güvenlik mahkumunu tuttuğunu söylüyor.
Hamas görüşmelerde bu mahkumlardan iki kişinin adını zikretti: Barguti ve Ahmet Saadat.
Saadat, 2001 yılında bir İsrail kabine bakanını öldüren küçük bir grubun lideri ve saldırılara katıldığı iddiasıyla 30 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Filistinliler, 64 yaşındaki Barguti’yi, Filistin Devlet Başkanı 88 yaşındaki Abbas’ın doğal halefi olarak görüyor.
Gazze’deki güçleri 2007 yılında Hamas tarafından ele geçirilen Abbas, savaştan sonra bölgenin kontrolünü yeniden ele geçirmeyi umuyor. Ancak yönetim içindeki yolsuzluklar ve İsrail ordusuyla güvenlik koordinasyonu nedeniyle hiç sevilmiyor.
Filistinliler, Hamas’ın parlamentoda çoğunluğu kazandığı 2006 yılından bu yana seçim yapmadı.
Barguti’nin destekçileri, Barguti’nin serbest bırakılması halinde yeni seçimlerde Hamas, El Fetih ve diğer Filistinli grupların arkasında birleşebileceği bir ortak aday olabileceğini söylüyor. Aralık ayında yayınlanan bir kamuoyu yoklaması Barguti’nin Filistinliler arasında Abbas ve Hamas lideri İsmail Haniye’nin önünde en popüler siyasetçi olduğunu göstermişti.
İsrail ise Barguti’yi baş terörist olarak görüyor.
Barguti, 1962 yılında Batı Şeria’nın Kobar köyünde doğdu. Bir Zeit Üniversitesi’nde tarih ve siyaset okurken İsrail işgaline karşı öğrenci protestolarına öncülük etti.
Aralık 1987’de patlak veren ilk Filistin ayaklanmasında organizatör olarak ortaya çıktı, ancak İsrail sonunda onu Ürdün’e sınır dışı etti. 1990’larda, bir Filistin devletinin önünü açmayı amaçlayan geçici barış anlaşmalarının bir parçası olarak Batı Şeria’ya döndü ancak on yılın sonunda ikinci bir ayaklanma patlak verince tıkandı.
Barghouti 2002 yılında çok sayıda cinayet suçlamasıyla tutuklandı. Mahkemenin yetkisini tanımayı reddederek savunma yapmadı.
Birkaç yıl önce, İsrail cezaevi sisteminde daha iyi muamele görmek için 1.500’den fazla mahkuma 40 günlük açlık grevinde liderlik etti. Hapishaneden, İsrail’in 1967 savaşında ele geçirdiği topraklar olan Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs’te bir Filistin devleti kurulması çağrısında bulunmaya devam etti.
İsrail, 2011 yılında Hamas’ın Gazze’de esir tuttuğu tek bir askere karşılık 1.000’den fazla Filistinli mahkûmun takas edildiği takasa onu dâhil etmeyi reddetmişti.
Hamas’ın Gazze’deki mevcut lideri ve 7 Ekim saldırısının planlayıcısı Yehya Sinwar bu takasta serbest bırakılmıştı.
