Levent Yılmaz, Yeni Şafak Gazetesi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Çarşamba günü Mart ayına ilişkin enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK´in hesaplamalarına göre mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir önceki aya göre %1,03 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %19,71 artış gösterdi.
GIDA ENFLASYONU YİNE ÖN PLANDA
TÜİK´in Mart ayına ilişkin hesapladığı TÜFE´de yine gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki artış dikkat çekti. Zira bir süredir gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketler gündemin başat konularından birisi olarak karşımıza çıkıyor ve oldukça fazla tartışılıyor. TÜİK´in hesaplamalarına göre TÜFE´de yıllık en fazla artış %29,77 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. Öte yandan Mart ayında ana harcama grupları itibariyle endekste yer alan gruplardan, gıda ve alkolsüz içeceklerde %2,44, eğitimde %1,45, ulaştırmada %0,75 ve lokanta ve otellerde %0,67 artış gerçekleşti.
MERKEZ BANKASI ENFLASYON RAPORU´NDAKİ DETAYLAR
Türkiye´de fiyat istikrarından doğrudan sorumlu olan kurum Merkez Bankası. Bu bakımdan fiyat gelişmelerini Merkez Bankası gözü ile değerlendirmek en akılcı bakış açısı. Peki Merkez Bankası Mart ayındaki fiyat hareketlerini nasıl okuyor?
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun Mart ayında 0,52 puan artarak %29,77´ye yükseldiğini gözlemliyoruz. Merkez Bankası raporunda bu artıştaki ana kaynağın taze meyve ve sebze fiyatlarına bag?lı olarak %41,71´e yu?kselen islenmemiş gıda enflasyonunun belirleyici olduğunu yönünde bir tespit var. Öte yandan taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyonun %70,69´a ulas?masına dikkat c?ekiliyor.
Merkez Bankası´nın Mart ayı enflasyonuna ilişkin olarak dikkat çektiği bir diğer grup da enerji. Do?viz kuru ve petrol fiyatlarındaki go?ru?nu?me bag?lı olarak yu?kselen akaryakıt ve tu?p gaz fiyatlarının Mart ayında %1,94 oranında arttığına ve bu gelis?melerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonunun 1,84 puanlık artıs?la %16,41 seviyesine yu?kseldiğini görüyoruz.
GIDA FİYATLARI NEDEN ARTIYOR?
Belki size radikal gelecek ancak sahadan bazı izlenimlerimi sizinle paylaşmak isterim. Öncelikle tarımın finansmanı konusunda dikkat edilmesi gereken durumlar var. Tarım kredilerinde bir süreden bu yana uygulanan politikaların çiftçilerin yasal finans mekanizmalarının dışında bazı kaynaklarına yönelmesine neden olduğunu gözlemliyoruz. Dahası verilen teşviklerin ve desteklerinin verimliliğinin de daha ciddi kontrol edilmesi gerektiği aşikar. Öte yandan ?Hal Yasası?nın aciliyeti de giderek artıyor. Zira tarla ile haldeki fiyatlar arasındaki fiyat farkları astronomik boyutlarda. İlave olarak tarım ürünlerinde lojistik kaynaklı fire miktarının da arttığını görüyoruz. Tüm bunlara ilave olarak zincir marketlerin isteyerek veya istemeyerek oluşturduğu kartel etkisini de hesaba katarsak, ürünün ekiminden nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadar geçen sürede olağan hayatın işleyişinin dışında ekstra maliyetlere maruz kaldığını görüyoruz.
GIDA FİYATLARI PARA POLİTİKASI İLE DÜŞER Mİ?
1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, fiyat istikrarının sorumluluğunu Merkez Bankası´na vermiş durumda. Bu bakımdan enflasyonla mücadele konusunda Merkez Bankası´nın öncü bir rolü var. Elbette enflasyonla mücadele sadece para politikası ile gerçekleştirilebilecek bir süreç değil. Mutlaka maliye politikası araçları ile de desteklenmesi gerekiyor. Ancak söz konusu gıda fiyatları olunca para ve maliye politikalarının dışında bazı önlemler alınması gerektiği de aşikar. Bir süredir enflasyonu gıda fiyatlarının tetiklediğini biliyoruz. O halde gıda fiyatlarının son dönemdeki artışı artık daha ciddi ve teknik önlemler alınması gerektiğini gösteriyor. Dahası ve en önemlisi, teknik ve yapısal önlemlerin alınması gerektiği çok açık olan gıda fiyatlarının tetiklediği enflasyona para politikası ile cevap verdikçe diğer sektörlerin finansman maliyetleri üzerinde ciddi baskı oluşuyor. Bu bakımdan önümüzdeki 4,5 yıllık seçimsiz dönemde ilk odaklanılması gereken konuların başında tarım politikaları olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
