Middle East Monitor'de (MEMO) Dr. Adnan Abu Amer imzalıyla yayınlanan makalede, “Filistin'de Türkiye'nin popülaritesi yükselirken, Mısır'ın rolü azaldı” denildi.
Dr. Amer'in makalesinin tam metni şöyle:
Mısır'ın Filistin'deki rolünün, özellikle de Hamas ile İsrail arasında Katar'ın yaptığı ateşkese arabuluculuk yapmadıktan sonra gerilediği bir sır değil. Dahası, Hamas ile El Fetih arasında Türkiye destekli uzlaşma görüşmeleri, Kahire'nin Doha ve Ankara lehine bölgesel düşüşünü gözler önüne serdi.
Kahire'nin Gazze Şeridi'ni arka bahçesi olarak görmesine ve Filistin halkı adına konuşma hakkına sahip olduğunu düşünmesine rağmen Mısır, birçok kez Filistinlileri desteklemedi. Filistinliler, Mısır'ın dürüst olmayan bir arabulucu olduğunu ve İsrail'e karşı önyargılı olduğunu düşündükleri için başka partilere mi döndüler? İsrail diğer partilerden yardım isteyecek ve Mısır'a sırtını dönecek mi?
Hareketin merkez komitesi üyeleri Jibril Rajoub ve Rouhi Fattouh'un da yer aldığı resmi bir El Fetih heyetinin, İsmail Haniye ve yardımcısı Saleh al-Arouri başkanlığındaki bir Hamas heyetiyle Türkiye'de bir araya gelmesi önemlidir. Bölünmenin sona ermesini, Beyrut'taki son genel sekreterler toplantısının tavsiyelerini uygulamayı ve ortak liderlik mekanizmasının etkinleştirilmesini tartıştılar. Fetih, FKÖ ve Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan uzlaşma girişimini ve Filistin'de seçimlerin yapılmasını desteklemesini istedi.
Filistinli grupların genel sekreterleri Eylül ayı başlarında Beyrut'ta bir araya geldiklerinde, en önemlisi El Fetih ile Hamas arasındaki uzlaşma için diyalog komitesi olmak üzere üç komite kurdular. Son İstanbul toplantıları diyalog için bir başlangıçtı; her iki taraf da toplantılarının konumundan memnun görünüyor.
Mısır'ın arabuluculuk rolüne yönelik görünürdeki hevessizliği, Etiyopya ile Nil Nehri üzerindeki Büyük Rönesans Barajı konusundaki müzakerelerinde ABD'nin desteğine ihtiyaç duyması ve Filistin-İsrail hakkında Washington'u üzebilecek hiçbir şey yapmak istememesi olabilir.
Haniye, Türkiye ziyareti sırasında Erdoğan ile görüşerek, Türkiye'nin hisse senetlerinin başta Mısır olmak üzere bazı Arap devletleri pahasına arttığını öne sürdü. Filistinliler, Türkiye'den destek istemeye istekli olabilirler ama Ankara Kahire'den görevi devralabilir mi?
Filistinliler, işgal devletiyle normalleşme dalgası ışığında, İstanbul görüşmelerinin İsrail'in karşısına çıkacak kapsamlı bir ulusal stratejinin yolunu açacağını umuyorlar. Amerikan ve İsrail'in Filistin davasını tasfiye etme girişimleri de büyük bir endişe kaynağı. Uzlaşıp birleşik bir cephe sunsalar bile, Filistinliler, konumlarını onaylayabilecek ve bazı Arap rejimlerinin normalleşmesini reddedebilecek önemli bir Arap ve Müslüman bloğu oluşturmak için dostlarından ve müttefiklerinden desteğe ihtiyaç duyuyor. Görünüşe göre Türkiye, normalleşmeyi reddeden ve El Fetih ve Hamas dahil tüm Filistinli partilere aynı mesafede durarak böyle bir rolü kabul etme eğiliminde.
Mısır'dan Kahire'nin El Fetih ve Hamas liderleri ile görüşme yapmak istediğini duydum, ancak belki de Haniye'nin gözaltına alınması ve bölgesel ve uluslararası turunu tamamlamasına izin verilmemesi nedeniyle davet reddedildi. Bu arada Suudi Arabistan, Lübnan'a genel sekreterler toplantısına ev sahipliği yapmaması için baskı yaptı, ancak İran ve Hizbullah, Suudi Arabistan'ın uzlaşma çabalarını rayından çıkarma çabalarını engellemek için nüfuzlarını kullandı.
İsrail ve ABD de bu görüşmelerden endişe duyuyor ve Filistinlileri bir araya getirebilecek her türlü adıma karşı çıkıyor. Bu muhtemelen Mısır'ın görünürdeki ilgisizliğinin başka bir nedeni.
İstanbul'daki Hamas-Fetih görüşmeleri, Filistin'deki siyasi liderliğin yıllardır dayandığı bu ittifakın yaklaşmakta olan çöküşünü algıladıktan sonra Filistin Yönetimi'nin Suudi Arabistan-Mısır ekseninden çekilme ve Hamas ile uzlaşma girişimi bağlamında geldi. Filistin Yönetimi de son zamanlarda İsrail ile Arapların normalleşmesi nedeniyle köşeye sıkışmış durumda. Türkiye'nin etkisinin artmasının Hamas'ın kontrolü ele geçireceğini görebileceğine dair endişeler olsa da, Körfez normalleşmesi Ankara'nın dahil olmasının öneminin direniş hareketiyle ilgili herhangi bir korkuya ağır bastığını düşünenleri güçlendiriyor.
Bununla birlikte Filistin Yönetimi, görüşmeleri Türkiye Cumhurbaşkanlığı karargâhı yerine Ankara'daki Filistin Büyükelçiliği'nde düzenleyerek Türkiye'nin rolünü üstlenmeyeceği konusunda Mısır'a güvence verdi. Diplomatik dünyada bu akıllıca bir hareketti.
Filistin, geleneksel bölgesel ittifaklarının ötesine geçecek gibi görünmüyor. Liderlik, Mısır'ın son pozisyonundan hayal kırıklığına uğradı, ancak Abbas, Kahire'deki rejimin Suudi-BAE hegemonyasından kaçamayacağını bilmesine rağmen Katar, İran ve Hamas'ı içeren Türk eksenine katılmayacak. Aynı zamanda, Filistin Yönetimi liderliği Mısır'ın katkılarının beklentilerini karşılamayacağına inanıyor.
Hamas-Fetih görüşmeleri zorlu bölgesel koşullar altında yapılıyor. Filistinlilerin Arap, popüler ve resmi bir destek ağına ihtiyaç duydukları doğru; ancak bu bir sorun çünkü Mısır da dahil olmak üzere birçok Arap aday iç krizlerine odaklanıyor. Dahası, Suudiler ve Emirlikler ile bölgesel ittifakların - Mısır'ınki gibi - Türkiye'yle çatışan çıkarları vardır.
Filistinliler, yalnızca Beyrut ve İstanbul toplantılarının sonuçlarını uygulamalarına değil, aynı zamanda kapsamlı bir ulusal program geliştirmeye yönelik çalışmalarına olanak tanıyan sağlam Arap ve bölgesel destek oluşturmaya çalışıyorlar. Dolayısıyla Filistin siyasi liderliği, bölgesel durumun ABD ve İsrail hegemonyasını güçlendirecek ve başta Mısır olmak üzere Arap ülkelerinin Filistin davasını güçlendirme çabalarını engelleyecek daha fazla dış sızmanın yolunu açtığını biliyor. Türkiye o zaman muhtemelen ortaya çıkan boşluğu dolduracaktır.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak verilmiştir. Bu makalede yer alan görüşler yazarına aittir
Kaynak: timeturk.com
