Hong Kong´da yerel hükümetin "Suçluların Çin´e İadesi Anlaşması"nı Meclisten geçirmeye çalışması ve buna karşı düzenlenen protestolar gözleri Pekin ve Londra yönetimleri arasında 1997´de imzalanan Çin-İngiltere Ortak Deklarasyonu´na çevirdi.
İki ülke arasında temeli afyon ticaretine dayanan Afyon Savaşının 1842´de patlak vermesiyle İngiltere, dönemin Çing Hanedanlığını yenerek Hong Kong´u ele geçirdi. Londra yönetimi daha sonra 1898´de Hong Kong´u 99 yıllığına kiralayarak kontrolü altına aldı.
Hong Kong Özel İdari Bölgesi´nin 1997´de Çin´e devri öncesinde, 1984´te, Çin-İngiltere Ortak Deklarasyonu imzalandı. Hong Kong´un Çin´in bir parçası olmasının yanı sıra kendi içinde İngilizler tarafından kurulan kapitalist ekosistemin devam etmesini temin etmek amacıyla geliştirilen "Bir Ülke- İki Sistem" formülüyle bölge Çin´e devredildi.
Söz konusu deklarasyon Hong Kong´un "Bir Ülke-İki Sistem" formülünün 50 yıl boyunca ayakta kalmasını hedeflerken, özel idari bölgenin yönetim, yasama ve yargı bağımsızlığının korunmasını ve aynı kalmasını şart koşuyor.
Ayrıca, Hong Kong´da mevcut ekonomik ve sosyal sistemin değişmemesi koşulunu taşıyan deklarasyon, ifade, basın, toplanma, seyahat, hareket, mesleki tercih, akademik araştırma ve dini inanç özgürlüklerinin korunmasını temin ediyor.
Deklarasyonda Çin´in bölgeyi doğrudan egemenliği altında bulunduracağı ve Hong Kong´un baş yöneticisini yerel seçim sonuçlarına atayacağına vurgu yapılırken, İngiliz tarafının gözlemci veya farklı bir statüye sahip olduğundan bahsedilmiyor.
İngiltere ve Çin´in Hong Kong üzerinden restleşmesi
Çin Dışişleri Bakanlığı, yaptığı açıklamalarla İngiltere´nin bölgede egemenlik, siyaset ve denetim hakkı olmadığını savunurken, Hong Kongluların "sözde özgürlükleri için İngiltere tarafının müzakere ettiği söyleminin basitçe utanmazlık olduğunu" belirtiyor.
Pekin hükümeti, ayrıca, İngiltere´nin Hong Kong konusunda doğruları çarpıttığını belirterek, Hong Kong yerel hükümetinin Pekin yönetimi baskısı altında olduğu yönündeki açıklamalarının "siyahı beyaz gösterme çabası" olduğunu savunuyor.
İngiliz tarafı ise iki ülke arasında imzalanan 1984 deklarasyonunun hala geçerliliği olduğunu ve yasal bağlayıcılığı bulunduğunu savunuyor. Londra yönetimi Çin tarafının deklarasyonun gerekliliklerini yerine getirmezse bunun ciddi sonuçları olacağı konusunda uyarıyor.
